Анъана ва инновациялар (XIX аср охири XX аср бошлари)


Улкада юкумли касалликлар турлари ва



Download 7,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet20/45
Sana26.03.2022
Hajmi7,56 Mb.
#511198
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   45
Bog'liq
Туркистонда тиббиёт анъана ва инновациялар

2.3. Улкада юкумли касалликлар турлари ва
уларни даволаш усуллари
XIX аср охири - XX аср бошларида Туркистоннинг айрим 
кисмларида вакти-вакти билан юкумли касалликлар таркалиб 
турган. Мазкур касалликларнинг юзага келиш сабаблари турли- 
ча булиб, айримлари кушни худудлардан кириб келган. Ургани- 
лаётган даврда юкумли касалликларни даволашда халктабоба- 
ти ва европача тиббиёт даволаш усулларидан фойдаланилган. 
Шунингдек, мустамлака маъмурияти томонидан касалликларни 
таркалиб кетмаслик учун бир канча чоралар амалга оширилган.
Туркистон ахдписи орасида кенг таркалган касалликлардан 
бири без гак (малярия) касаллиги эканлигини XIX аср охири - XX 
аср бошларида фаолият юритган шифохоналар х;исоботидан 
ва газета хабарларидан куриш мумкин1. Масалан, Сирдарё ви- 
лоятида 1891 йили 44004 бемордан 8908 нафари безгак билан 
огриган1
2. Тошкент эркаклар шифохонасида 1886 йилдан 1897 
йилгача мазкур касаллик билан огриганлар умумий беморлар- 
нинг 1 2 - 2 2 фоизини ташкил этган3. Бу курсаткич ёз фаслига 
келиб янада ошиб кетган. Баъзи вактларда безгак эпидемияга 
айланиб кетган х;амда вабо каби куп улимга сабаб булган. 1894 
йили Тошкент уездида шундай кол руй бериб, бутун оилалар, 
катто кишлокдар йук булиб кетишига сабаб булган. Жумладан, 
Пскент кишлогида бирданига 3 5 - 4 0 нафар киши вафот этган
Сайт ва Муродали кишлокпарида ахдписининг деярли барчаси 
йук булиб кетган4.
XX аср бошларида кам Тошкент уездида безгак касаллигига 
чалинган беморлар мавжуд булган. Жумладан, уезддаги бозор-
1 Малярия в Ташкенте // Окраина. 1896. №88; Ковалевский И. Борьба с маля­
рией крупного скота в Ташкенте//Туркестанские ведомости. 1907. №124; Малярия 
в Тахта-Базаре / / Асхабад. 1907. №179; Значение посевов риса на заболевания 
малярией в Туркестанском крае // Туркестанские ведомости. 1909. №190 - 193; 
П.В. О влиянии рисовых полей на здоровье населения // На рубеже. 1909. №108.
2Обзор Сырдарьинской области за 1891 г. - Ташкент, 1893. - С.154.
3Туркестанские ведомости. 1897.
4Гейер. От Ташкента до Гавы/ / Туркестанские ведомости. 1894. №92.
104


ларда ахдпини тиббий курикдан утказиш ишлари олиб борила- 
ди. Мисол учун, Турбат, Шарапхон, ^аржон бозор ва Янги бозор 
^удудларидаги бозорларда бундай куриклар амалга оширилади. 
Турбатдаги тиббий курикка 521 киши узининг соглигидаги шикоят 
сабаб келган булса, уларнинг 467 тасида турли хил касаллик 
аломатлари аник^анган. Шарапхондаги курикка 365 та киши ке- 
лади ва уларнинг 300 тасида касалликпар ани
1
фанади. К^аржон 
бозор ва Янги бозорда х,ам шундай вазият булган1.
Мазкур худудларда тиббий курикдан утган кишиларнинг 
сони ва уларнинг касаллик турлари куйидагича булган:
Турбат2
Касаллик турлари
Эркак
Аёл
Болалар
Б
е
м
о
р
л
а
р
с
о
н
и
К
е
л
га
н
л
а
р
с
о
н
и
Б
е
м
о
р
л
а
р
с
о
н
и
К
е
л
га
н
л
а
р
с
о
н
и
Б
е
м
о
р
л
а
р
с
о
н
и
К
е
л
га
н
л
а
р
с
о
н
и
Без га к
91
106
21
21
8
9
Тиф
1
2
Грипп
4
4
3
3
Упка касаллиги
10
10
7
7
Ичак касаллиги
12
12
6
6
10
10
Бубон
2
2
Ревматизм
14
17
3
3
Жарро*лик талаб 
килувчи касалликлар
12
17
11
12
27
30
Бошка касалликлар
113
127
34
34
60
70
1 Колосова Г. Отчет по исследованию заболеваемости малярией в Ак-Джарской. 
Шарапханской и Джетысуйской волостях Ташкентского уезда // Сборник материалов 
для статистики Сыр-Дарьинской области. Том IX. - Ташкент. 1901. - С .1 4 - 15. 
2Уша жойда. - С .15.

Download 7,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   16   17   18   19   20   21   22   23   ...   45




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish