Analitik, fizikaviy va kolloid kimyo

N₁=n₁/n₁+n₂
N₂=n₂/n₁+n₂
larni inobatga olib, quyidagilarni hosil qilamiz.
X=N₁X₁+N₂X₂
N₁dX₁+N₂dX₂=0
Bu erda X=X_um/n₁+n₂ - 1 mol eritmaning xossasi; i - komponentli eritma uchun yig’indilarni yozsak X=N_iX_i N_idX_i=0 bu ifodalar Gibbs - Dyugem tenglamalari deb ataladi.
Partsial molyar kattalik kimyoviy potentsial bo’lgan holat uchun ayniqsa katta ahamiyat kasb etadi.
N₁d₁+Nd₂=0
Partsial molyar kattaliklarni grafik usulda aniqlash mumkin. Bu usul bo’yicha x=f(N₂) bog’lanishni ifodalovchi grafik chiziladi.

X X₂^*

X₁^*

A C

B X₂

X₁

0 1
Berilgan biron tartibdagi misol uchun, (A nuqtasiga mos keladigan tarkibli) eritma uchun urinma (A nuqtaga) o’tkaziladi. Bu urinmaning ordinata o’qlari bilan kesishgan nuqtalari B va S; N₁ va N₂ =1 da portsial molyar kattaliklar qiymatlarini X₁ va X₂ ni beradi.

Portsial molyar kattaliklarni qiymatlaridan foydalanib eritmalarning har xil xossalarini hisoblab topish mumkin.
Eritmalar umuman 3-turga bo’linadi idel, cheksiz suyultirilgan va noideal (real) eritmalar.
Tarkibiy qismlarni aralashtirib eritma hosil qilishda issiqlik effekti kuzatilmasa, hajm o’zgarishi (kamayishi yoki ko’payishi) kuzatilmasa va entropiya o’zgarishi ideal gazlar entropiyalari o’zgarishi kabi bo’lsa bunday eritmalar ideal eritmalar deyiladi. Cheksiz suyultirilgan eritmalarda erigan moddalar kontsentratsiyasi cheksiz kichik bo’ladi va bularda erituvchi ideal gaz qonunlariga bo’ysinadi, erigan modda esa bo’ysinmaydi, demak bu eritmalarda erituvchilar uchun ideal eritmalar uchun joiz bo’lgan tenglamalarni qo’llash mumkin.
Ideal eritmalar va cheksiz suyultirilgan eritmalar qonuniyatlariga bo’ysinmaydigan eritmalar - noideal eritmalar deyiladi.