Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

Termogravimetriya. Termogravimetriya maxsus termotarozilar (derivatograflar) yordamida amalga oshiriladi. Bunda ob’ektning massasi haroratga bog‘liq ravishda (chizma) o‘zgaradi.

Muayyan haroratda ob’ekt tegishli massaga ega (1), harorat ko‘tarilganda, undan pastroq haroratda haydaladigan modda chiqib ketishi natijasida uning massasi o‘zgaradi (2, 3, 4). Bu o‘zgarishlarni egri chiziq shaklida avtomatik qayd qilish mumkin.

2-rasm.. CaC₂O₄ H₂O ning Derivatogramma (termoliz egri chizig‘i).
Bu egri chiziq asosida obu’ektning tarkibi va undagi moddalar miqdori haqida ma’lumotlar olinadi. Ko‘p tarqalgan tarozilardan biri Shevenar tarozisi bo‘lib, u gorizontal shayinli tayanch nuqtasi markazda bo‘lgan tarozidir. Shayinning bir chetida vertikal tutqichda palla joylashgan bo‘lib, tutqich va palla naysimon pech ichida bo‘ladi. Pechning harorati ko‘tariladi. SHayinning ikkinchi uchiga esa oynacha o‘rnatilgan. Lampochkadan tushgan nur oynachadan qaytib aylanuvchi barabanga o‘ralgan fotoqog‘ozga tushadi. SHayin muvozanatda bo‘lganda nur gorizontal chiziq chizadi, muvozanat buzilishi bilan harorat ta’siridan modda tarkibi o‘zgara boshlagan paytdan boshlab chiziqning ko‘rinishi o‘zgaradi.