Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

Termoliz egri chizig‘ini tekshirish moddaning issiqlikka bo‘lgan munosabati, uning

Barqarorligi bilan harorat orasidagi bog‘liqlik va h.k. lar haqida malumot beradi. Termogravimetriya moddalar miqdorini aniqlash maqsadida kam qo‘llaniladi. Uning analizda qo‘llanilishiga misol tariqasida alYuminiy gidroksidning to‘liq suvsizlantirilishiga harorat va cho‘ktiruvchi ta’sirini o‘rganishni keltirish mumkin.³

Bu metod juda qadimdan ma'lum bo‘lib, yetarli darajada aniq natijalar beradi, lekin uni bajarish uchun ko‘p vaqt ketadi. Bu analizda ma'lum moddadan uning tarkibiy qismlarini erimaydigan cho‘kma ko‘rinishda ajratishga va uning massasiga qarab shu tarkibiy qismning miqdorini hisoblab topishga asoslangan. Bu analiz quyidagi tarkibida bajariladi. Tekshirilayotgan moddadan namuna olinib, analitik torozida tortiladi, so‘ngra namuna eritmaga o‘tkaziladi, zaruriy komponent aniq tarkibli birikma holida cho‘kmaga tushiriladi va filtrlanib eritmadan ajratiladi. Cho‘kma doimiy massaga kelguncha quritiladi va analitik torozida tortiladi. Cho‘kmaning massasini bilgan holda zaruriy komponentning foiz miqdori hisoblab topiladi.

Gravimetrik analiz deb, miqdoriy analizning aniqlanadigan modda miqdorini, tekshiriladigan namuna massasini o’lchash bilan olib boriladigan aniqlash usuliga aytiladi.

Gravimetrik analiz uch turga bo’linadi:

1) ajratish , 2) cho’ktirish, 3) haydash

1)Ajratish usulida aniqlanayotgan modda aralashmadan ajratib tozalanadi va massasi analitik tarozida tortiladi. Masalan: Temir bilan oltingugurtning aralashmasidan temirni magniga tortilish xususiyatidan foydalanib ajratish mumuin.

2)Cho’ktirish usulida aniqlanadigan modda kimyoviy reaksiya yordamida tarkibi aniq bo’lgan qiyin eriydigan birikma holida cho’ktiriladi. Bunda cho’kma qizdirilib tarkibi aniq bo’lgan boshqa moddaga aylantiriladi va shu moddaning massasi analitik tarozida tortilib modda miqdori aniqlanadi. Masalan:

aniklanadigan chuktiriladigan tortiladigan

modda shakl shakl

3) Haydash usulida aniqlanadigan modda uchuvchan birikma holida haydaladi. Bunda aniqlanadigan modda qizdirish yoki boshqa modda (reaktiv) ta`sirida uchuvchan birikma hosil qiladigan holiga o’tkazish bilan ajratiladi. Haydash usullari to’g’ri va teskari bo’lishi mumkin.