Analitik, fizik-kolloid va biologik kimyo

4-rasm. NaCl ning kristall panjarasi.

Tuproq tarkibida qattiq kristall moddalar - gilsimon minerallar ko’p bo’ladi. Ular uch guruhga bo’linadi, kaolinit, montmorillonit va gidroslyuda.

Moddaning suyuq holati. Bu holatda suyuqlikning xajmi bosim va temperatura tasirida o’zgarmaydi. Suyuqlik qanday idishga solinsa shu idishning shaklini oladi. Suyuqliklar siqilishga ham, tortilishga ham qarshilik ko’rsatadi.

Sirt taranglik va uni aniqlash usullari. Suyuqlik molekulalari orasida o’zaro tortishuv kuchlari tasir etib turadi. Suyuqlik sirtidagi molekulalarga esa, faqat pastki va yon tomondan tortishuv kuchlari tasir etadi.

Suyuqlik sirtini 1 sm² ga oshirish uchun sarflash lozim bo’lgan ish sirt taranglik koeffitsienti yoki sirt taranglik deyiladi.

Temperatura ortishi bilan moddalarning sirt tarangligi kamayadi. Suyuqlikning sirt tarangligini oshiradigan moddalar sirt - aktiv, sirt tarangligini kamaytiradiganlari esa, sirt noaktiv moddalar deyiladi.

Suyuqliklarning sirt tarangligi, suyuqlikning kapillyar ichida ko’tarilish usuli va stalagmometriya usullari bilan aniqlanadi.