Absalut bosim. Ortiqcha bosim. Vakum

Absalut bosim. Ortiqcha bosim. Vakuum

• Guruh:105-20
• Topshirdi:Raximov Sirojiddin
• Tekshirdi:

Reja:

• 1. Absalyut va monometrik(ortiqcha) bosim
• 2. Vakuum

1.Absalyut va ortiqcha bosim

• Suyuqlikdagi ihtiyoriy nuqtaning (gidrostatikaning asosiy tenglamasi yordamida aniqlangan) bosimi r shu nuqtaning absolyut bosimi deb ataladi. Suyuqlikning erkin sirtidagi bosimi 𝓟0 erkin sirtidagi absolyut bosimdan iborat. h esa suyuqlik ustuning nuqtadagi bosimidan iborat. Usti yopilmagan idishlarda, suv sig’imlarida suyuqliklarning erkin sirtiga ta‘sir qiluvchi bosim atmosfera bosimi deb ataladi va 𝓟а harfi bilan belgilanadi.

Bu holda absolyut bosim tenglama orqali quyidagicha aniqlanadi:

Bu holda absolyut bosim tenglama orqali quyidagicha aniqlanadi:

P=P0+𝓟gh yoki P=P0+𝓟h

Agar suyuqlikdagi biror nuqtaning bosimi atmosfera bosimidan katta bulsa,tenglamaning oxirgi hadi manometrik bosim PM deb ataladi:

PM= h = p-p2

Manometrik bosim absolyut bosim bilan atmosfera bosimining ayirmasiga teng bo’lgani uchun uni ortiqcha bosim deb ham atash mumkin.

Manometrik bosim absolyut bosimning miqdoriga qarab har xil qiymatiga ega bo’ladi, masalan:

p=pa bo’lganda pM=0; p→∞ ya’ni manometrik bosim 0 bilan ∞

o’rtasidagi barcha qiymatlarni qabul qlishi mumkin.

2.Vakuum

Vakuum (lot. vacuus — boʻshlikdan) materiyadan xoli o'shliq. Muhandislik va amaliy fizikada vakuum atmosferadan sezilarli darajada past bosimdagi gazdan tashkil topgan muhit sifatida tushuniladi.

Vakuum gaz molekulalarining o'rtacha erkin yo'li λ va muhitning xarakterli kattaligi d o'rtasidagi nisbat bilan tavsiflanadi.

Vakuumetrik bosim

Agar suyuqlikdagi biror nuqtaning absolyut bosimi atmosfera bosimidan kichik (р<ра) bulsa,ularning ayrmasi vakuumetrik bosim рв ga teng buladi va suyuqlikning siyraklanish miqdorini

belgilaydi:

рв=ра-р

Vakuummetrik bosim nuqtadagi bosimning atmosfera bosimidan kamligini kursatadi va

р=ра da рв=0; рв=ра. Shunday qilib, vakuummetrik bosim 0 dan ра gacha bulgan qiymatda

buladi.

Foydalanilgan adabiyotlr

• 1. Латипов К. Гидравлика, гидромашиналар ва гидропневмоюртгичлар. Т.1992.
• 2. Латипов К, Эргашев С. Гидравлика ва гидромашиналар. Т.1986.
• 3. Умаров А.Ю. Гидравлика. Узбекистон, Т. 2002.
• 4. Башта Т.М. Гидравлика, гидромашины игидроприводы. М. 1982.
• 5. Лабораторный практикум по гидромеханика и гидроприводу. М.1980.