Ampermetrlarni sinash

4.Yopiq zanjir uchun om qonuni. 
Tok manbaiga biror R qarshilikli 
rezistor ulab yopiq zanjir hosil qilinadi. Tok manbaining EYUK 

va ichki 
qarshiligi r bo`lsin. Generatorda r ichki qarshilik deb chulgamlar qarshiligi, 
galvanik elementda esa elektrolit eritmasi va elektronlarning qarshiligi tushuniladi. 
Yopiq zanjir uchun Om qonuni zanjirdagi tokning kuchi I ni EYUK 

va 
zanjirning to`la qarshiligi (R+r) ni bir–biriga boglaydi. Yopiq elektr zanjirning 
qismlariga Om qonuni tatbiq qilinsa, zanjirning tashqi va ichki qismlaridagi 

---

 
 
 
 
 
NDKI EMF 5310900 0328-18 
 
 
Bet
 
 
 
 
 
 
O’z Bet 
Hujjat № 
Imzo 
Sana 
 
kuchlanishlarning yigindisi manbaning elektr yurituvchi kuchiga teng bo`ladi, 
yani: 
Ir
IR



(9) 
Bunda 
r
R
I



(10) 
Bu tenglik yopiq zanjir uchun Om qonunining matematik ifodasi bo`lib, u 
quyidagicha tariflanadi. 
Yopiq zanjirdan o`tayotgan tokning kuchi manbaning elektr yurituvchi 
kuchiga to`gri proporsional va zanjirning to`la qarshiligiga teskari proporsionaldir. 
Elektromagnetizm. magnit maydon haqida tushuncha. 
1820 yilda Daniya 
fizigi Gans Hristian Ersted (1777–1851) tajriba asosida magnit strelkasining ustiga 
parallel joylashtirilgan o`tkazgichdan tok o`tganda magnit strelkasining dastlabki 
vaziyatdan ogishi va o`tkazgichga perpendikulyar joylashganligi aniqlandi. Agar 
o`tkazgichdan tokning o`tishi to`htatilsa, magnit strelkasi yana dastlabki vaziyatga 
qaytadi. 
Ersted tajribasi olimlarni elektr toki o`tib turgan o`tkazgich atrofida magnit 
maydon hosil bo`ladi degan hulosaga olib keldi. Huddi shu maydon magnit 
strelkasiga tasir etib uni ogdiradi. 
Shundai qilib, qo`zgalmas elektr zaryadlari atrofidagi fazoda elektr maydon, 
harakatlanuvchi zaryadlar, yani elektr toki atrofida, faqat, magnit maydoni hosil 
bo`lar ekan. 
O`tkazgich atrofida faqat undan tok o`tgan paytdagina magnit maydonning 
hosil bo`lishi magnit maydonning manbai tokdan iborat ekanligini tasdiqlaydi. 
Shunday qilib, Ersted kashfiioti fizika fanining rivojlanishida katta 
turtkilardan biri bo`lib, u elektromagnetizm sohasidagi muhim kashfiiotlarni 
ochilishiga sabab bo`ldi.