a’meliy sabaq. Tema: Biriktiriwshi toqima. Haqiyqiy biriktiriwshi toqima. Arnawlı qasiyetke iye biriktiriwshi toqimalar

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Retikulyar kletkalar (sxema). 
 
1 - retikulyar kletkalar; 2 – tiykarg‘ı zat; 3 – limfotsitler; a) wsimteler; b) yadro; v) da’nesheli endoplazmatik tor; g) golji 
kompleksi; d) mitoxondriy 
Endoteliy kletkaları.
Ju`rek qan tamır sistemasının` quram bo`limlerin ha’m limfa tamırların ishki 
ta’repten qaplap turadı. Endoteliy kletkaları jalpaq bolıp, bazal membranada jatadı. Kletkalardın` yadro 
saqlawshı bo`limleri qalın`ıraq, shetki bo`limleri biraz juqaraq boladı. Ayırım organlardın` endoteliy 
kletkalarının` tsitoplazması belgili bo`limlerde sonshelli juqalasadı, tsitolemmanın` ishki ha’m sırtqı 
membranaları bir-birine tiyip turadı, fenestrlar payda qıladı. Endoteliy kletkaları mezenximadan payda 
bolıp, qan (yaki limfa) ha’m toqımalar arasidag`i zat almasıwda a’hmiyetke iye. Bul jag‘dayda fenestrlar 
kletkalar arasındag‘ı jarıqlar ha’m tsitoplazmasındag‘ı pinotsitoz quwıqshalarını u`lken a’hmiyetke iye.
Peritsitler.
Qan tamir endoteliy kletkalarının` sırtqı ta’repinde bazal membrana payda etken 
tesikshelerinde jaylasadı. Olar oval ta’rizli yaki nadurıs formag‘a iye, bul kletkalarda nerv aqırları 
tamalang‘anlıg‘ı, pertsitler qan kapillyarları diametrin basqarıp turadı degen pikirge alıp keledi. 
Adventitsial kletkalar. 
Kem differentsiallang`an jalpaq yaki urshıq ta’rizli formag‘a iye bolıp, qan 
tamırlar a’tirapında jaylasadı. Olar peritsitlerden parqlanıp bazal membrana menen oralmag`an boladı. 
Adventitsial kletkalardan belgili bir jag‘daylarda fibroblastlar yaki adipotsitler payda bolıwı mu`mkin. 
Biriktiriwshi toqımanın` kletkalar aralıq zatı. 
Amorf (tiykarg‘ı) zattan ha’m u`sh tu`rli talalardan ibarat. Amorf zat ha’m talalar haqıyqıy
biriktiriwshi tokımanın` barlıq tu`rlerinde ha’r tu`rli qatnasta ushıraydı. 
Amorf zatı-gomogen massa bolıp, kolloiddan ibarat. Onın` quramına biriktiriwshi toqıma 
kletkalarında sintezleniwshi zatlar (sul`fatlangan glikozaminoglikanlar - xondriosul`fat, geparin-sul`fat, 
keratilsul`fat, gialuron kislota, fermentler, immun denesheler ha’m qan arqali keliwshi zatlar (al`bumin, 
globulin, vitaminler, gormonlar, ionlar, suw, fermentler, immun denesheler ha’m metabolitler) kiredi. 
Tiykarg‘ı zat tu`rli zatlardı qan tamirdan kletkag‘a yaki metabolizm qaldiqlarin kletkadan qan tamırg‘a 
o`tiwinde tiykarg‘ı du`zilme esaplanadı. Siyrek biriktiriwshi toqıma talaları: