“Amaliy matematika” fakulteti Iqtisodiyot kafedrasi Iqtisodiy nazariyasi fanidan

Yuksalish fazasi
o
Ishchi kuchiga bo’lgan talabning kengayishi ishsizlikning 
birmuncha kamayishiga hamda ish haqining o’sishiga olib 
keladiki,buning oqibatida,iste’mol tovarlariga to’lovga qodir talab 
kengayadi.Pirovard talabning oshishi,iste’mol tovarlari ishlab 
chiqaruvchi tarmoqlarga,bozorni kengaytirishga jadal turtki 
beradi.Raqobat 
va 
foyda 
ketidan 
quvish 
oqibatida 
nomutanosibliklarining to’planib borishidan iborat zanjirli reaksiya 
tezlashadi.Bu bilan yangi inqiroz muqarrar bo’lib qoladi 
2.Iqtisodiy sikl nazariyalari.Sikllarning asosiy turlari.
Eksternal nazariya – 
iqtisodiy sikllarni tashqi omillarning mavjudligi bilan 
tushuntiruvchi nazariyadir.
Tashqi omillarga iqtisodiy tizimdan tashqarida yotuvchi va iqtisodiy 
hodisalarning davriy takrorlanishini keltirib chiqaradigan omillar kiritiladi.Bu tashqi 
omillar ichidan quyidagilarni jaratib ko’rsatishi mumkin: 
1. Urushlar,inqilobiy o’zgarishlar va boshqa siyosiy larzalar 
2. Oltin,uran,neft va boshqa qimmatli resurslar yirik konlarining ochilishi 
3. Yangi hududlarning ochilishi va bu bilan bog’liq ravishda aholi migratsiyasi,yer 
shari aholisi sonining o’zgarib turishi 
4. Ijtimoiy ishlab chiqarish tarkibini tubdan o’zgartirishga qodir bo’lgan 
texnologiya,tadqiqotlar va innovatsiyalardagi qudratli o’zgarishlar 
Internal nazariya – 
iqtisodiy sikllarni iqtisodiy tizimning o’ziga xos ichki omillari 
ta’sirida vujudga kelishini asoslovchi nazariya.
Asosiy kapitalning jismoniy va ma’naviy jihatdan eskirib,xizmat muddati 
tugashi va uning yangilanishi 
Shaxsiy iste’molning qisqarishi yoki kengayishi
Investitsiyalar,ya’ni ishlab chiqarishni kengaytirish,uni yangilash va yangi ish 
joylarini vujudga keltirishga yo’naltiriladigan mablag’lar hajmi 
Ishlab chiqarish,talab va takliflar hajmiga ta’sir ko’rsatishga qaratilgan davlat 
iqtisodiy siyosatning o’zgarishi

---