amaliy mashg‘ulotlar uchun o‘quv materiallari 1-mavzu. Dori va dorivor moddalar texnologiyasi fani Darsning maqsadi

Farmakopeya talabiga javob beradigan rutin olish. 35 kg maydalangan texnik rutinni teskari sovutgichli reaktorga solib, ustiga 1300 l 85-87% li spirt kuyiladi, kungir sarik rangli eritma hosil bulguncha qaynatiladi. Sungra 30-40°S gacha sovutiladi, bunda begona moddalar chukmaga tushadi. Eritma suziladi va oldingi hajmiga 80% krlguncha spirt xaydaladi, bunda rutin chukmaga tushadi. Uning ustiga 1:10 (350) suv kuyiladi va spirt tula uchiriladi. Maxsulot 18-20°S gacha sovutiladi va pHi-7,0 bulguncha natriy gidro karbonat eritmasi kushib kversetin eritmaga o‘tkaziladi. Chukmani sentrifugalab, eritmadan ajratib olinadi, 80 l 90% li spirt bilan yuvib, yana sentrifugalanadi. Chukma 80-85% da qoldiq namlik 6% dan kam, 9% dan ortik bulguncha quritiladi. Keyin tegirmonda maydalanadi.
Rutin xidsiz, mazasiz, prizma shaklidagi kukish sarik kukun bo‘lib, suv, efir, xloroform va kislotada erimaydi, spirtda ozrok, kaynok spirtda esa yaxshi eriydi. Quruq, moddaga nisbatan kversetin miqdori 5% dan ortik, rutin 95% dan kam, namligi 6% dan kam va 9% dan ortik bo‘lmasligi kerak.
R vitamini etishmasligi oldini olish va uni davolashda, qon tomirlari o‘tkazuvchanligi buzilganda, kuz kavatiga qon kuyilganda va boshqa kasalliklarda ishlatiladi.
0,02 g dan kukun va tabletka xolida chikariladi.
Fitin (Phitinuni). «Uzkimyofarm» ishlab chikdrish birlashmasida kovurilgan guruch kepagidan (Furfur seminum Orysae ustum) olinadi.
Ajratma 1% li nitrat kislota bilan matseratsiya usulida 1:10 olinadi. Matseratsia jarayonini kiyinlashtiradigan kraxmal va pektin moddalarii yukotish maqsadida guruch kepagi 130-150°S da 3 soat davomida kovuriladi. Kepakda fitin miqdori 2% dan kam bo‘lmasligi kerak.
Ajratma tindiriladi va suzib kristallizatorga o‘tkaziladi. Sungra 25% li ammiak bilan fitin chuktiriladi, filtr-press orqali suziladi, 2 marta suv bilan yuvib ajratib olinadi. Bu ok ogizsimon massa texnik fitindir.
Farmakopeya talabiga javob beradigan fitin olish uchun texnik fitin va 19% li nitrat kislota eritmasi (pHi- 2) reaktorga solinib, 1 soat davomida aralashtirib turgan xolda eritiladi. Fitin eritmasi nutch-filtr orkali suziladi. Suzilgan fitin eritmasiga aralashtirib turgan xolda pHi-7,0 bulgunga kadar asta-sekin 25% li ammiak eritmasi kushiladi. hosil bo‘lgan fitin suspenziyasi filtr-press orqali suziladi, chukma filtrda sovuk suv bilan yuvilib, kaloriferli kuritgichda 90’S da 8 soat davomida 10% qoldiq namlik kolguncha quritiladi.
Fitinni kovurilmagan kepakdan fermentlar ishtirokida ham olish mumkin.
Fermentlar ishtirokida karbon suvlar gidrolizga uchraydi, suyuqlikning qovushqoqligi kamayadi, natijada fitin ajralib chikishi 30-50% ga ortadi.