amaliy mashg‘ulotlar uchun o‘quv materiallari 1-mavzu. Dori va dorivor moddalar texnologiyasi fani Darsning maqsadi

Ramnnl (Rhamnilum). Bu togjumrut pustlogidan olingan preparat bo‘lib, tarkibida 55% dan kam bo‘lmagan antratsen kosilalarini saqlaydi. Xom ashyo frangula pustlogi (Frangula alnus Mill.) dir.
Maydalangan pustlokdan ajratma suv yordamida olinadi. Ajratma tezda xom ashyodan ajratib olinadi va 10-12 soatga koldiriladi. Bunda frangulin chukmaga tusha- di. Uni ajratib olib, suv bilan yuviladi va 50-60°S da vakuum ostida quritiladi va maydalaniladi.
Ramnil — amorf, kungir rangli kukun bo‘lib, xddsiz, mazasiz bo‘ladi. Tabletka xolida 0,05 g dan chikariladi. Korongi joyda saqlanadi. Surgi vositasi sifatida ish­latiladi.
Yakka xolda ajratib olingan fitopreparatlar. Digitoksin — (Digitoxinum). Angishvonagulning bir necha tug‘ridan olinadi (Digitalis purpurea, Digitalis lanata). Tabletka xolida 0,0001 g dan va shamcha xolida 0,00015 g dan chikarilib, surunkali yurak-qon tomir xastaligida ishlatiladi «A» ruyxatida extiyotlik bilan saqlanadi.
Prlanid (Celanidum). Tukli angishvonagul (D.Lanata) baogidan olinadi. Tabletka xolida 0,00025 g dan va flakonlz 0 05% li ml, ampulada 0,02% li eritma xolida dan chikarilib, yurak-qon tomiri xastaligida ishlatiladi
Rutin (Rutinum). Rutin kversetinning 3-rutinozidi bo‘lib, 3-ramno-glikozid, 3, 5, 7, 3, 4-pentoksi flavondir, « Uzximfarm ishlab chikarish birlashmasida Yapon soforasi gunchasi (Flosculi sophorae japonicae) dan olinadi. Ajratma aralashtirgichli ekstraktorlarda qaynagan suvda kasrli matseratsiya usulida olinadi.
Ekstraktorga 1000 l suv, 120 kg Yapon soforasining gunchasi , 0,6 kg natriy gidrosulfit (antioksidant) solib, aralashtirib turgan xolda 1 soat 105°S va 1,1-1,2 atm bosimda kdynatiladi. Ajratma kuyib olinadi, xom ashyoga shu usulda yana ikki marta ishlov beriladi.
Yigib olingan ajratmalar filtr press (ikki kdvat belting va ikki kdvat filtr kogozi) orqali suziladi va kristallizatorga solib, nitrat kislotasi bilan neytrallanadi. Ajratma avval 40-50°S gacha, sungra 18-20°S gacha sovutiladi, bunda rutin chukmaga tushadi, chukma filtrda suv bilan yuviladi va 80°S xaroratda 13-14% namlik k,olguncha quritiladi va maydalanadi. Bu texnik rutin xisoblanadi.