Аmаliy mashg’ulotlаr mavzulari 1-amaliy mashg‘ulot ekologiya fanining bo’lumlari. Mashg‘ulotning maqsadi

Suv ekologik omili. 
Suv asosiy ekologik omillardan biri bo‘lib, yer yuzidagi 
o‘simliklar va hayvonlarning yashashi uchun muhim omil hisoblanadi. Muhit bilan 
modda olmashinuvi va fotosintez jarayonida suv metabolit va yerituvchi sifatida 
qatnashadi. Mineral tuzlar o‘simlikka tuproqdan suvda yerigan holda o‘tadi. 

---

Gidrobiontlar uchun suv yashash muhiti bo‘lib hisoblanadi. Hayvonlarda namlikka 
chidamlilik o‘simliklarga nisbatan kuchliroq. Masalan, odam o‘z tanasidagi suvning 
10% ni yo‘qotsa, nobud bo‘ladi. Tuya esa 27%, qo‘y 23 %, it 17 %, suv yo‘qotganda 
o‘ladi. 
O‘simliklarning suvga ehtiyoji juda yuqori. O‘rta iqlimda o‘sadigan 
o‘simliklarning 1 g quruq modda hosil qilishi uchun 250-400g suv kyerak. 
Organizmlarning yer yuzida zonalar bo‘yicha tarqalishida, suv asosiy cheklovchi 
omil bo‘lib xizmat qiladi. Yer yuzidagi o‘simliklar har xil namlik sharoiti va muhitga 
moslashishi bo‘yicha, 3 ekologik tipga bo‘linadi. 
1.
. 
Shunday qilib suv ekologik omili eng asosiy omillardan bo‘lib, barcha 
organizmlar tarkibiga kiradi ham o‘simlik va hayvonlarning yer yuzida tarqalishini 
belgilovchi asosiy omil bo‘lib ham hisoblanadi. Hayvonot va o‘simliklar hayotida har 
xil iqlim omillari bilan bir qatorda tuproq sharoiti ham muhim ro’l o‘ynaydi. Edafik omil 
"Edafos" — grekcha tuproq omilini bildiradi. 
Tuproq organizmlarining suv muhitidan quruqlikka chiqishida normal sharoit 
yaratib bergan muhit hisoblanadi. Edafik omil boshqa ekologik omillardan o‘zining 
harakterli tomonlari bilan ajralib turadi. Birinchidan, iqlim omillaridan farq qilib, u 
organizmlarga faqat ta’sir qilib qolmasdan, ko‘pgina mikroblar, o‘simliklar va 
hayvonlar uchun yashash muhiti yaratuvchi omil bo‘lib xizmat qiladi. 
Ikkinchidan, u tog‘ jinslari, iqlim, organik dunyo bilan kishilik jamiyati orasida bir 
—biriga ta’sir qiluvchi dinamik mahsulot hamdir. 
Uchinchidan, edafik omilning o‘ziga xos haraktyeri shundaki, u abiotik va biotik 
omillar chegarasida turadi. SHuning uchun uni tuproqshunoslar biokos modda 
deyishadi. Tuproq ba’zi umurtqali hayvonlar uchun yashash muhiti bo‘lib xizmat qiladi. 
Unda suv va qurg‘oqda yashovchi, sudralib yuruvchilar, hamda ko‘pgina qushlar 
yashaydi.Tuproq ekologik omili o‘simliklar uchun ham muhimdir. 
Birinchidan, u tayanch vositasi hisoblanadi, ikkinchidan o‘simliklar 
tuproqdan suv va unda erigan mineral tuzlarni o‘zlashtiradi. O‘simlikka tuproqning 
mexanik va kimyoviy tarkibi, hamda mikroflorasi juda katta ta’sir ko‘rsatadi.