Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Havodagi changni miqdorini aniqlash usullari.
Gigienik tadqiqotlarlarda changning miqdorini asosan mg/m³ birlikda aniqlanadi, chunki amaldagi hujjatlarda changning me’yori aynan shu birlikda berilgan.
Tortish usuli.
Bu usul changlangan havoning ma’lum miqdorini avvaldan og‘irligi aniq bo‘lgan filtr (so‘rg‘ich) qog‘ozlar orqali o‘tkazilib, uning sathida ushlanib qolgan chang miqdoriga qarab hisoblash yo‘li bilan mg/m3 da aniqlashga asoslangan.
Kerakli asbob uskunalar:

• 
  Sathida chang ushlab qolish uchun har xil so‘rg‘ichlar (filtrlar) kerak bo‘ladi. Bu maqsadlarda sanoat ishlab chiqarilgan elektr zaryadlangan matodan ishlangan AFA filtrlaridan kengfoydalaniladi. Bu maqsadlarda oddiy filtr qog‘ozlari va yog‘sizlantirilgan paxtadan ham foydalanish mumkin.
  
• 
  Filtrni ushlab turuvchi moslamalar – allonjlar.
  
• 
  Havo tortkichi – aspirator.
  
• 
  O‘tayotgan havo hajmini ko‘rsatuvchi asbob – reometr.
  
• 
  Analitik tarozi.
  

Allonj va AFA filtri.
Aniqlash tartibi:

1. 
   Filtrlarni og‘irligini analitik tarozi yordamida aniqlash;
   
2. 
   Ish joyiga asbob uskunalarni joylashtirish (havo namunasi olinadigan joyni aniqlash va allonjlarni o‘rnatish);
   
3. 
   Kerakli havo tezligini belgilash (chang uchun filtr orqali o‘tadigan havoning tezligi 10 l/min.dan kam bo‘lmasligi tavsiya etiladi);
   
4. 
   Namuna olish;
   
5. 
   Filtrlarni qayta tortish va og‘irlik farqini aniqlash;
   
6. 
   Hisob-kitob ishlari olib borish.
   

(m₂-m₁)*1000

X =
V₂₀
m₁–filtrning namuna olinmasdan oldingi og‘irligi(mg)
m₂–havo namunasi olingandan so‘nggi og;irligi.
V₂₀–filtrdan o‘tkazilgan havo hajmini narmal sharoitga keltirilgan miqdori,bu quyidagicha bajariladi.
V₂₀ = Vt*K
T – namuna olish vaqti.