Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Olingan natijani gigienik me’yorga taqqoslash yo‘li bilan baholash.
CHangning me’yori GOST 12.1.005-88 da ko‘rsatilgan va quyidagi prinsiplar asosida me’yorlangan.CHang kimyoviy tarkibiga qarab me’yorlanadi. Tarkibida bir necha xil modda bo‘lgan changlar eng zararli qismi bo‘yicha me’yorlanadi.Tarkibida SiO₂ bor chang bu fibrogen changlar deyiladi va uning miqdori bo‘yicha me’yorlanadi.Agar changning tarkibida SiO₂ 70 % dan yuqori bo‘lsa REM 1 mg/m³
10-70% gacha 2 mg/m³
2-10% gacha 4 mg/m³
2% gacha 6 mg/m³
Sanash usulli.
YUqorida keltirilgan chang miqdorining asosiy aniqlash usullaridan tashqari yana bir qo‘shimcha sanash usuli mavjud.Bu usul yordamida bir sm³ havoda bor bo‘lgan chang zarrachalarining soni aniqlanadi.Buning uchun maxsus usullar
(Ou eks kamerada)yoki A3–5 asbobidan foydalaniladi.
Amalda bu usul juda kam qo‘llaniladi,chunki olingan natijaga baho berish uchun tasdiqlangan me’yor mavjud emas.
CHang zarrachalarining katta-kichikligi to‘g‘risidagi ma’lumot muhim ahamiyatga egadir.CHunki chang zarrachalarining havoda suzib yurish muddati va nafas yo‘llaridan o‘tib o‘pka sathigacha etib borishi aynan shu xususiyati bilan bog‘liq.
CHang preparatlarini tayyorlash.
CHang zarrachalarinig (dissperslik darajasining) aniqlash uchun yuqorida changning miqdorini aniqlashda havo namunalari olingan va sathida chang zarrachalari ushlab qolgan so‘rg‘ich (filtr) qog‘ozlaridan maxsus chang preparatlari tayyorlanadi.
Buning uchun filtr qog‘ozining chang o‘tirgan tomoni predmet oynachasi bilan yopiladi,so‘ng qaynab turgan atsetonli idishga filtr qog‘ozining toza qismini bug‘ chiqayotgan yo‘nalishiga qaratib atseton bug‘iga tutiladi. Bunda filtr qog‘oz erib shisha sathida chang zarrachalari elimlanib qoladi,bu esa chang preparatidir.
Hosil bo‘lgan preparatni mikrosop stoliga qo‘yib,okulyarga joylashtirilgan (avvaldan qiymati aniq)okulyar lineyka yordamida 100 dona changning katta kichikligi o‘lchanadi.
16-jadval