Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Odam organizmidan tashqi muhitga issiqlik ajratilishi quyidagi usullarda amalga oshadi:kiyim orqali issiqlik uzatilishi(Q_t);
tana konveksiyasi orqali(Q_K)
atrof muhit yuzasi bo’ylab nurlanish(Q_I),
teri yuzasi bo’ylab namlikning bug’lanishi orqali (Q_bug’lanish),shuningdek, nafas olish havosining isishi orqali (Q_h)amalga oshadi,ya`ni bunda umumiy qiymat quyidagicha xisoblab topilishi mumkin:
Q<sub>umumiy</sub> = Q<sub>T</sub> + Q<sub>K</sub> + Q<sub>I</sub> + Q<sub>bug’lanish</sub> + Q<sub>h</sub>.Keltirilgan ushbu tenglama issiqlik muvozanati tenglamasi deb ataladi.
Yuqorida keltirilgan issiqlik uzatilishi yo’llarining ulushi doimiy tarzda emas va bu ishlab chiqarish inshootining ichki qismida mavjud bo’lgan mikro iqlim sharoitlari ko’rsatkichlariga bog’liq xisoblanadi,shuningdek odam tanasini o’rab turgan tashqi yuza(devor,shift,qurilmalar va boshqalar)haroratiga bog’liq bo’ladi.Odam organizmidan ishlab chiqarish muhitida asosiy issiqlik ulushi qismi (umumiy issiqlik miqdoriga nisbatan o’rtacha 90%ga yaqin issiqlik miqdori) issiqlik nurlanishi,konveksiya va bug’lanish tarzida uzatiladi.
Odam organizmining me`yoriy issiqlik holatini xis qilishi ishlab chiqarish muhitida ish bajarish jarayonida ish faoliyatining barcha belgilangan qiyinlik toifalarida xam yuqorida keltirilgan tenglama asosida xisoblanuvchi issiqlik muvozanati nazorat qilinishi talab qilinadi.Tashqi muhitning harorati odam organizmiga ta`siri birinchi navbatda, tanadagi terida joylashgan qon tomirlarning torayishi yoki kengayishi orqali ta`sir ko’rsatadi.Bunda past harorat ta`sirida odam terisida joylashgan qon tomirlarining torayishi amalga oshadi, natijada esa tana yuzasi bo’ylab qon aylanishi sekinlashadi va odam tana yuzasi bo’ylab issiqlikning konveksiya va issiqlik nurlanishi tarzidagi uzatilishi susayadi.