Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Sun'iy yoritish manbalari Yorug'lik manbalarini tanlashda va ularni bir-birlajriga solishtirishda,ularning quyidagi tavsiflaridan foydalaniladi:
1)elektrotexnika tavsifi (uning nominal) kuchlanishi va quvyati);
2)yorug'lik texnikasi tavsifi (lampa nurlantirayotgan nur oqimi,maksimal yorug'lik kuchi);
3)iqtisodiy va ishlatish tavsiflari: lampaning nur berishi lm/Vt bilan o'lchanib, lampadan kelayotgan nur oqimining elektr quwatiga nisbatidan iborat.
Lampaning xizmat qilish davri, ikkita davrdan:a)umumiy ishlatish davri (uning yondirilgan vaqtidan boshlab to kuygunga qadar ishlash davri) va b)lampaning foydali xizmat davridan(bunda lampa o'z nur berish qobiliyatining 20% ini yo'qotgan holda hali ishlatish uchun yaroqli holati hjsobga olinadi)iborat;
4)konstruktiv tavsiflari: (kolbaning formasi, cho'g'lanuvchi elementning tuzilishi, kolba gaz bilan to'ldirilgan bo'lsa gazning tarkibi, bosimi va boshqalar).Hozirgi vaqtda sanoat korxonalarini yoritishda asosan cho'g'lanuvchi va gaz razryadi lampalari,ya'ni lyuminissent lampalaridan foydalaniladi.Cho'g'lanuvchi lampalar hozirgi vaqtda eng ko'p tarqalgan nur tarqatish manbai hisoblanadi.Buning asosiy sababi,ularning sodda tuzilganligi,ekspluatatsiya vaqtida qulayligi,yonish davrining tezligi va ularni ishlatish uchun qo'shimcha qurilmaning kerak emasligidir.
Ammo bu lampalarning anchagina kamchiliklari ham bor. Bulardan asosiylari lampadan tarqalayotgan nurlar tarkibida qizg'ish va sarg'ish nurlarning bo'lishi, ularning quyosh nurlariga nisbatan spektrlarining tarkibi boshqacha bo'lganligi sababli ranglarni buzib ko'rsatadi va shu,sababli qator ishlarni bajarish imkoniyatini kamaytiradi,ya'ni ba'zi bir ishlarni bunday nuriar ostida bajarib bo'lmaydi.Shuningdek,bu lampalarning nur berishi darajasi ham juda past bo'lib, 7 dan 20 Im/Vt gal boradi va bu lampalarning xizmat davri anchagina kam bo'lib l000 soatni tashkil qiladi.Sanoat korxonalarini yoritish maqsadida cho'g'lanuvchi lampalarning bir necha xillaridan vakuumii lampalar(NV),gaz to'ldirilgan bispiral lampalar(NB),krepto-ksenon to'ldirilgan bispiral lampalardan (NBK) foydalaniladi. Oxirgi vaqtlarda tarkibiga qisman yod qo'shilgan—yodli cho'g'lanuvchi lampalardan foydalanilmoqda.Bu lampalarning xizmat muddati tarkibidagi yodning qaytaruvchanlik xususiyatiga asosan 3000 soatga uzaytirilgan va bu lampalarning nur berish qobiliyati ham 30 lm/VT ga oshgan.