Amaliy mashg`ulot№1. Mavzu: Ishlab chiqarishda ish kuni xronometraji,mehnatning og`irligi va keskinligi(zo`riqish) ni baholashni o`rganish

Ma’lumki,yoritilish 2 ta sistema orqali bajariladi: umumiy va murakkab – kombinatsiyalashgan yoritilish sistemasidan iborat.
Umumiy yoritilish sistemasi quyidagi ishlarda qo‘llaniladi:

• 
  ishlab chiqarish jarayonida bir xil ish bajariladigan bo‘lsa;
  
• 
  ish joylari zich joylashgan bo‘lsa;
  
• 
  aniq bo‘lmagan ishlarda.
  

Murakkab–kombinatsiyalashgan yoritilish sistemasi quyidagi ishlarda qo‘llaniladi:

• 
  juda aniq bajarilayotgan bo‘lsa;
  
• 
  yorug‘lik zarur bo‘lgan ish joyiga yo‘naltirishda;
  
• 
  ishlaydigan xonalar kichik bo‘lib,ish joylari zich joylashgan bo‘lsa.
  

Loyihadagi yoritilish sistemalari yuqoridagi aytganlarga asoslanib bajarilayotgan ish uchun to‘g‘ri yoki noto‘g‘ri tanlanganligiga baho beriladi.Ishlab chiqarishda ko‘rsatkichlarni tanlash katta ahamiyatga ega.
Yoritkichlar tasnifi.
1. Yorug‘lik oqimi bo‘yicha taqsimlanishiga qarab:

• 
  to‘g‘ri
  
• 
  tarqoq
  
• 
  aks etgan
  

2. Tuzilishi bo‘yicha:

• 
  ochiq;
  
• 
  yopiq;
  
• 
  namdan himoyalangan;
  
• 
  chang o‘tkazmaydigan;
  
• 
  agresiv muhit uchun;
  
• 
  portlashdan himoyalangan;
  

3. Vazifasi bo‘yicha:

• 
  umumiy yoritish;
  
• 
  mahalliy yoritish.
  

Yoritilish loyihasidagi yoritgichlar ishlab turgan muhitga qarab xonaning baland yoki pastligiga qarab va yoritilganlik normalariga qarab belgilanadi va tanlanadi.
Yoritgichlarning xonada joylashishi ish bajarilayotgan korxonalarda katta ahamiyatga ega.Ularda to‘g‘ri burchakli va shaxmatsimon joylashishi ish joyida yorug‘lik tekis tarqalishishiga sabab bo‘ladi,ko‘zni nurlanishdan saqlaydi, lampalarni tejashga yordam beradi.Yoritilish loyihalarida yoritgichlar to‘g‘ri joylashganligini bilish uchun chiroqlar orasidagi masofa(L)o‘lchanadi va uni ish joyi bilan yoritgich o‘rtasiga balandligiga(Hp)bo‘linadi.(Nr–tushuntirish xatida berilgan).
Nr ning optimal darajasi jadvalda berilgan.Loyihadagi topilgan: L:Nr ni jadvalda berilgan darajalar bilan solishtiriladi.