Amaliy audit

 
15.3. Ekologik auditni o’tkazish va natijalarini rasmiylashtirish tartibi 
Ekologik auditni o’tkazish murakkab jarayon bo’lib, u faoliyati sifati va 
samaradorligini ta’minlash uchun tekshiruvni mukammal tarzda rejalashtirishni talab 
qiladi. Ekologik audit tekshiruvini rejalashtirish jarayoniga quyidagi omillar o’z 
ta’sirini o’tkazadi; 
-ekologik audit o’tkazilishi ko’zda tutilayotgan korxonaning xajmi; 
-korxona faoliyati yunalishlarini atrof muhitga ta’sir ko’rsatish darajasi; 
-chiqarilayotgan chiqindilarni turlari, tarkibi va xavfsizlik darajsi; 
-ekologik auditni o’tkazishga ajratilgan vaqt; 
-tekshiruvni o’tkazish mo’ljallanayotgan ekologik audit guruhining tarkibi; 
-tekshiruvni o’tkazishga ekspert sifatida jalb qilinishi ko’zda tutilayotgan 
mutaxassisliklar turlari va ularning texnik ta’minoti; 
-tekshiruvni o’tkazish uchun belgilangan shartnoma summasi; 
Umumiy audit tarkibiga kiruvchi tabiatni muhofaza qilish xarajatlarini 
auditorlik tekshiruvidan o’tkazish yo’nalishining ahamiyatini kundan kun ortib 
borayotganligini hisobga olib tekshiruvni tashkil qilish va takomillashtirish 
maqsadida tadqiqotchi tomonidan “Tabiatni muhofaza qilish xarajatlarini auditorlik 
tekshiruvidan o’tkazish” deb nomlangan O’zbekiston Respublikasi Audit Milliy 
standartining loyihasi ishlab chiqildi. Ilmiy ishning auditorlik tekshiruvlarini 
rejalashtirishni o’tkazish bilan bog’liq bandlarini yoritishda asosan shu standart 
talablariga rioya qilgan holda fikr bildirildi. 
Bizning fikrimizcha ekologik auditni o’tkazish rejasida mijoz korxona 
faoliyatining texnologik xususiyatlaridan kelib chiqib tekshiruvni o’tkazish tartibi, 
bosqichlari, muddatlari, nazorat turlari, auditorlar o’rtasidagi vazifalar taqsimoti 
hamda teshiruv natijalariga ko’ra tuziladigan ekspert va auditor xulosasi, shuningdek, 
boshqa yordamchi xujjatlarga qo’yiladigan talablar aks ettiriladi. 
Ilmiy tadqiqot ishini olib borish jarayonida Respublikamiz xukumati 
tomonidan umumiy ekologik muammolar, ekologik ekspertiza, atrof muhitni 
muhofaza qilish va ekoligik auditni o’tkazish bilan bog’liq masalalar aks ettirilgan 
me’yoriy xujjatlar o’rganib chiqilganda, ularda ekologik audit tekshiruvini 
rejalashtirishga bag’ishlangan materiallar kamligi aniqlandi. Shuning uchun ekologik 
audit o’tkazish rejasi mazmunini ishlab chiqishda xalqaro amaliyotda 
qo’llanilayotgan tajriba va o’zimizning ilmiy xulosalarimizga asoslandik. Bizning 
fikrimizcha ekologik audit tekshiruvini o’tkazish rejasida quyidagi holatlar o’z aksini 
topishi lozim: 

---

495 
1.Ekologik audit o’tkazilayotgan tashkilot nomi; 
2.Tekshiruv o’tkazilayotgan davr; 
3.Tekshiruvni o’tkazishda sarflanishi ko’zda tutilgan mehnat sarfi (kishi soat); 
4.Auditorlik guruhining rahbari; 
5.Auditorlik guruhining tarkibi; 
6.Rejalashtirilayotgan auditorlik xatari (%); 
7.Rejalashtirilayotgan moddiylik darajasi (ming so’m); 
8.Rejalashtirilayotgan ish turlari; 
9.Tadbirlani o’tkazish uchun vaqt taqsimoti; 
10.Auditorlar o’rtasida vazifalar taqsimoti; 
11.Auditor va ekspert o’rtasida texnik va moliyaviy resurslar taqsimoti. 
Biznigng fikrimizcha ekologik audit tekshiruvini rejalashtirish jarayoni 15.1-
rasmda ko’rsatilgan bosqichlardan iborat bo’ladi: 
Ekologik audit o’tkazish bo’yicha potentsial mijozlarni aniqlash 
Potentsial mijozlar to’g’risida ma’lumotlar yig’ish 
Ekologik audit o’tkazish tavakkalchiligi va moddiylik darajasini baholash 
Shartnoma tuzish to’g’risida qarorga kelish 
Tomonlar o’rtasida majburiyatlar kelishuvi 
Ekologik audit o’tkazish bo’yicha shartnoma tuzish 
Tekshiruvni o’tkazish rejasini ishlab chiqish 
Tekshiruvni o’tkazish dasturini tayyorlash