|
Mexnat xarajatlari
|
kapital xarajatlari
|
|
10
|
20
|
30
|
40
|
10
|
40
|
60
|
70
|
76
|
15
|
60
|
110
|
150
|
300
|
20
|
90
|
170
|
300
|
420
|
25
|
130
|
240
|
400
|
480
|
30
|
140
|
300
|
420
|
540
|
Kiska muddat davomida 20 birlik kapitaldan birgalikda foydalanilgan xolda maksimal sunggi mexnat maxsuli kancha buladi?
a) 12; b) 16; v) 14; g) 17;
Vaziyatli masalalar
1-masala
Qanday qilib ishchilarning kayfiyatini ko`tarish mumkin? Bu haqida ikki master o`z fikrlarini bildirishdi. Biri: "Yaxshi xazilni tez-tez ishlatib, inqilobiy, ma`qullovchi so`z va maqtovlarni ishlataman", - dedi. Boshqasi esa: "Bular hammasi mayda-chuyda narsalar.
Xech narsa yaxshi maosh va mukofotday kayfiyatni ko`tarolmaydi".
Bunga siz nima deysiz?
1. Ikkinchi masterning gapiga to`la qo`shilaman. Yaxshi maosh bo`lsa, kayfiyat ham yaxshi bo`ladi.
2. Zamonaviy bu o`z ijtimoiy holatini yaxshi tushungan va madaniyat doirasi keng bo`lgan odam. Shuning uchun unga axloq, odob va ma`naviy sifatlar birinchi navbatda turadi, demak, birinchi master haq.
Har qaysi master o`zicha haq, chunki ular keltirilgan omillar jamoada kayfiyat shakllanishida katta ahamiyat kasb etadi. Moddiy rag`batlantirish va yaxshi so`zli bo`lishni birga qo`shib olib bormoq - bu har qanday rahbar uchun juda muxim narsa.
2-masala
Yosh ishchi mehnat va ishlab chiqarish intizomini bir necha bor buzmoqda. Master u bilan suxbatlar o`tkazdi. Jarima solishga ham to`g`ri keldi. Yosh ishchi ishlaydigan brigadada 12 kishi bor, ulardan biri uning do`sti hamma narsada uni qo`llaydi, 6 kishi jamoa ishlari bilan unchalik qiziqmaydi, ishdan so`ng uyga ketishga shoshiladi. 5 kishi jamoatchilik topshiriqlarini bajarishadi, brigadir kasaba uyushmasi qo`mitasi a`zosi.
Yosh ishchi bilan yana "favqulotda holat" yuz berdi. Uning axloqini baholashda siz master o`rnida nima qilar edingiz?
1. Brigada jamoasi yig`ilishida yosh hodimning harakatini muxokamaga qo`yar edim.
2. Jamoa qatnashuvisiz o`zim qaror qabul qilar edim.
3. Yosh ishchining harakati muxokamasiga faqat brigada faollarini taklif qilar edim.
Boshqa javob yo`q.
3-masala
Boshqaruv hodimlari qanday asosiy kategoriyalarga bo`linadi?
1. 2-kategoriyaga: rahbarlar va muhandis - texnik hodimlar.
2. 3-kategoriyaga: rahbarlar, mutaxassislar, hizmat ko`rsatuvchi-yordamchi-texnik va hizmatchi personal.
3. 4-kategoriyaga: yuqori pog`onali rahbar (boshliq, o`rinbosari), o`rta pog`onali rahbar (bo`lim boshlig`i, sektor va byuro boshliqlari), muhandis-texnik xodimlari va kichik hizmat xodimlari.
4-masala
Kasaba uyushmasi etakchisini tanlash kerak. 3 ta nomzod bor. Quyida ularning harakteristikasi keltirilgan. Kimni tanladingiz?
1. Birinchisi-a`lochi, muloyim, o`ziga ergashtira oladigan, o`z fikrida tura oladigan.
2. Insonlar bilan quruq munosabatda bo`ladigan tabiatga mijozga ega ikkinchi nomzod, vazifalarni bajarishda tezkor savolni aniq belgilab, uning bajarilishini tashkil eta oladi.
Uchinchi nomzod - jamoa fikriga tayanadigan, o`ziga ergashtira oladigan, ko`ngilsizliklardan uzoq yuruvchi, ayniqsa ish jarayonida odamlarning o`zaro munosabatlari bilan bog`liq hollarda.
5-masala
Ishlab chiqarishga kelgan yosh mutaxassislarga rahbarlarni (ustozlarni) tayinlovchi (belgilovchi) qoidalari ustida o`ylab ko`ring. Sizning fikringizga quyidagi berilgan uchta savoldan qaysi biri haqiqatda haq odilona (to`g`ri)?
1. Ma`muriy ishlab chiqarishga kelgan har bir yosh mutaxassisga zarur bo`lgan maxsus tayyorgarlikni o`tagan va yoshlar tarbiyasi bilan shug`ullanishni istagan eng yaxshi ishlab chiqaruvchilardan rahbarlarni biriktirib qo`yish shart.
2. Ilg`or (etakchi) ishlab chiqaruvchilardan yoshlar tarbiyasi bilan shug`ullanishni istaydiganlarni aniqlash (ko`rsatish) zarur va ularga maxsus tayyorgarlikdan o`tish uchun imkoniyatlar yaratib berish zarur.
Ayniqsa yosh ishchilarga biriktirilish to`g`risidagi savolni esa rahbarlarning o`zlari hal etishlari lozim.
Ishga kirayotgan yosh ishchini ishlab chiqarishda rahbarning harakati bilan tanishtirish, unga yoshlar bilan ishlashning o`ziga xos xususiyatlari to`g`risida to`liq axborot berish zarur. Bundan so`ng yosh mutaxassisga o`zi rahbarni tanlashni taklif qilish kerak.
6-masala
Boshqaruvning mazmuni jarayon sifatida o`zining faoliyati turlarini ifodalaydigan vazifalarda ochiladi. Ular yordamida boshqaruv sub`ekti boshqariluvchi ob`ektga ta`sir qiladi.
Tashkiliy texnik rejada ishlab chiqarishni boshqarish belgilariga ko`ra quyidagi vazifalarga bo`linishi mumkin: boshqaruv jarayoninig mazmuni, ishlab-chiqarish xo`jalik faoliyati turlariga aloqadorlik (mansublik). Sanab o`tilgan belgilar bo`yicha hamma yirik vazifalar bir nechta qismlarga bo`linishi mumkin. Bunda birgina korxona ichidagi boshqaruv mehnatining bo`linishi ko`p miqdorli omillarga ta`sir hiladi, shu jumladan: keng ko`lamlilik va boshqalar. Buning asosida boshqaruv mehnatining vazifa egaligida bo`linishi yuzaga keladi. Shunday ekan, mehnatning vazifaga bo`linishi so`zlari keng ma`noda o`z ichiga ishlab-chiqarish xo`jalik faoliyati muhiti bo`yicha boshqaruv jarayonining alohida boshqaruv ishi va operatsiyalar turlariga bo`linishini oladi.
Boshqaruv bo`yicha shunday mehnat bo`linmasini ta`minlash muhimki, unda hamma vazifalari o`zaro aloqadorlikda va muvofiqlashgan holda bajarilishi kerak. Bu esa alohida boshqaruv vazifalarining turli boshqaruvchi tizimlarining maydonlariga oqilona qo`shilib ketishini va bir-biriga biriktirilishini ta`minlashda yordam beradi. Bu o`z navbatida, boshqaruv apparatida ishlaydiganlarning huquq va burchlarini aniqroq aniqlab beradi, Boshqaruv tizimini mukammallashtirib beradi.
7-masala
Faraz qilaylik, sizning bevosita rahbaringiz sizni chetlab, bo`ysinuvchingizga berib bo`lgansiz. Siz va sizning boshlig`ingiz o`z vazifalaringizni kechiktirib bo`lmaydigan, ya`ni zarur hisoblaysizlar.
Quyidagi fiklar variantidan siz uchun ko`proq ma`qul bo`lganini tanlang.
A. Subordinatsiya (kichiklarning darajama-daraja kattalarga bo`ysinishi) qat`iy rioya qilib, sizning vazifangizni bajarilishini keyinga surib yoki bekor qilib boshliq vazifasiga e`tiroz bildirmaslik.
B. Hammasi mening ko`zimda boshliq qanchalik obro`ga ega ekanligiga bog`liq.
V. Boshliq qaroriga rozilik bildirmasdan, kelgusida bunday hollarda sizning roziligingizsiz bo`ysinuvchingizga beriladigan vazifani bekor qilasiz.
G. Ishga e`tibor berib, boshliq vazifasini bekor qilasiz va avval sizning vazifangizni bajarishi haqida bo`ysinuvchingizga buyruq berasiz.
D. Sizning variantingiz...
Do'stlaringiz bilan baham: |
