Altiyev a. S yerdan foydalanish iqtisodiyoti toshkent-2019

VAZIFALARI 
VAZIFALARI 
14.1 - sxema. Fermer, dehqon va tomorqa ho‘jaliklari faoliyatini klasterlashtirishning maqsad va vazifalari
67
67
Муаллифнинг тадқиқотлари асосида тузилган 
FERMER, DEHQON VA TOMORQA XO’JALIKLARI FAOLIYATINI KLASTERLASHTIRISHNING 
MAQSADI: 
Fermer, tomorqa va dehqon xo’jaliklarining yerlarini boshqarish va ulardan foydalanish tizimini shakllantirish va bu 
borada hududiy va boshqa dasturlarni amalga oshirishni yengillashtirish, ularda bozor talabini chuqur o’rgangan holda 
уларда qishloq xo’jaligi mahsulotlarini ishlab chiqarish buyurtmalarini samarali joylashtirish, yer-suv, moddiy-texnika, 
moliyaviy va boshqa resurslarni shakllantirish va ulardan foydalanishni zamonaviy texnologiyalar asosida tashkil qilish 
va pirovardida qishloqda yangi mazmundagi ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarga asos solish orqali barqarorlik va o’sish 
suratlarini ta’minlash 
Sohaga 
oid 
qonun 
xujjatlarini 
qo’llash 
tartib-taomillarini 
samarali joriy qilish 
Ishlab chiqarish shakllarini (ixtisoslashuv, 
integratsiyalashuv va boshqa.) joriy qilish 
imkoniyatlarini yaratish orqali, resurslarni 
tejash, tayyor raqobatbardosh mahsulot ishlab 
chiqarish, bozorga moslashuvning egiluvchan 
mexanizmini yaratish
Fermer, tomorqa va dehqon 
xo’jaliklarining imkoniyat 
va 
sharoitlarini 
nazarda 
tutgan 
holda 
ularning 
biznes 
rejalarini 
uyg’unlashtirish
Sheriklar 
(shuningdek 
xorijiy) 
topish, marketing va menejment 
masalalarini 
samarali 
yechish, 
ishlab chiqarishning barqarorligini 
ta’minlash 
orqali 
koorparativ 
maanfatlarga erishish 
Fermer, tomorqa va dehqon xo’jaliklarinin
yerlarining hisobini yuritish va ularni boshqarish, 
bu yerlardan foydalanish yuzasidan hududiy,
davlat va boshqa maxsus dasturlarni amalga
oshirishni yengillashtirishбу
Bozor talabi va taklifidan kelib 
chiqqan 
holda 
tashkiliy-
texnologik jihatidan birgalikdagi 
mahsulot ishlab chiqarishni va 
sotishni muvofiqlashtirish
Mehnat 
taqsimotini 
chuqurlashtirish 
orqali 
qishloqda mahsulot sifati va 
mehnat unumdorligini oshirish 
hisobidan yangi ish o’rinlarini 
tashkil etish

---

265 
yurgan shaxsga qonuniy asosda bir yilga vaqtincha foydalanishga berishi mumkin 
emas. Vaqtincha foydalanishga bergan taqdirda ham tashqaridan emas, balki o‘sha 
oilaning a’zolari o‘z yerida ish bilan ta’minlanadigan normani qonunda 
belgilanishi yer uchastkasini vaqtincha foydalanishga beruvchining manfaatlariga 
mos keladi. Bu amaliyot boshqa davlatlarda mavjud. Fermer xo‘jaliklarida yerni 
subijaraga berish, dehqon va tomorqa yerlaridan vaqtincha (shaxsiy uy-joylar 
joylashgan yerdan tashqari) foydalanishning ijtimoiy-iqtisodiy natijalari 14.2 – 
sxemada keltirilgan. Bunday institutsional o‘zgarishlarni amalga oshirish qishloq 
xo‘jaligida yer mulkchiligi va yer resurlaridan foydalanish tizimini erkinlashtirish 
orqali tarmoqning barqarorligi va raqobatbardoshligini yanada oshirishga, 
eksportga yo‘naltirilgan agrar sektorni shakllantirish, davlat tomonidan tartibga 
solishni erkinlashtirish, xususiy tadbirkorlikni rag‘batlantirish, fermer, dehqon va 
tomorqa xo‘jaliklarining barqaror rivojlanishiga olib keladi. 
Yuqoridagilardan tashqari, bozor munosabatlari amal qilayotgan bugungi 
kunda mamlakatimizda yerni tasarruf qilish, yerga egalik qilish va yerdan 
foydalanish huquqini majburiyatlarni ta’minlash maqsadida kredit mablag‘larini 
olish uchun garov sifatida qo‘yish munosabatlari o‘z ahamiyati va vazifalariga 
ko‘ra eng muhim masalalalar sirasiga kiradi. 
Ma’lumki, Fuqarolik kodeksining
68
264-moddasiga muvofiq, bir shaxsning boshqa 
shaxsga mol-mulkni yoki unga bo‘lgan huquqni majburiyat-larni ta’minlash uchun 
berishi garov hisoblanadi deyilgan, 265-moddasiga asosan esa, garov zakalat, 
ipoteka, shuningdek huquqlar garovi tarzida amal qilishi mumkin. Ko‘chmas 
mulkni 
garovga 
qo‘yish 
ipoteka 
hisoblanadi.
68
 
http://www.lex.uz/pages/getpage.aspx?lact_id=111189
  

---

266