Алтиев a. C. Ердан фойдаланиш

15.1-жадвал
Сурхондарё вилояти Шеробод тумани фермер хўжаликларини
суғориладиган ерлар бонитет балига кўра гуруҳлаш
85
 (2013 йил) 
 
Бони- 
тет бали 
гуруҳи 
Гуруҳ- 
даги 
хўжа- 
ликлар 
сони 
Жами 
суғорила- 
диган ер 
майдони, 
га
 
Ҳисоблан- 
ган ягона 
ер солиғи, 
минг сўм 
1 га ер 
майдонига 
тўғри 
кела-диган 
солиқ юки, 
минг сўм
 
Жами 
даромад, 
минг сўм 
Жами 
даромадда- 
ги ягона ер 
солиғи 
салмоғи
, %
 
31-40 
22 
707,2 
15475,4 
21,9 
575293,6 
2,69 
41-50 
39 
1669,6 
37183,0 
22,3 
1337517,9 
2,78 
51-60 
33 
1553,6 
55000,3 
35,4 
1344750,6 
4,09 
61-70 
8 
255,4 
9423,2 
36,9 
223298,5 
4,22 
Жами 
ёки 
ўртача: 
102 
4132,1 
117081,9 
29,4 
3480860,6 
3,36 
Таъкидлаш лозимки, солиқ-бюджет циклининг муҳим таркибий қисми 
сифатида ягона ер солиғи тушумларининг бюджетда мақсадли такрор тақсим-
ланиши жараёни қишлоқ хўжалигида ер ресурсларини такрор ишлаб чиқариш 
самарадорлигига тўғридан-тўғри таъсир кўрсатади. Қолаверса, қишлоқ 
хўжалигида ердан фойдаланиш иқтисодий механизмининг мазмун-моҳияти 
ҳам ушбу жараённинг қандай ташкил этилишига боғлиқдир. 
Масалан, Сурхондарё вилояти маҳаллий бюджетига қишлоқ хўжалиги 
ерларидан фойдаланувчи-ягона ер солиғи тўловчилари томонидан амалга 
ошириладиган тушумлар режасининг муттасил равишда бажарилмаёт-
ганлини, жумладан, 2005 – 2017 йилларда бу кўрсаткич 44,8 – 92,8 фоиз 
атрофида бажарилганлиги ҳисобидан қишлоқ хўжалигига доир харажатлар 
жами бюджет харажатларининг атига 0,5 – 3,1 фоизини ташкил қилган. Агар 
2005 йилда қишлоқ хўжалигига доир харажатлар ундирилган ягона ер 
солиғига нисбатан 171,5 фоизни ташкил қилган бўлса, 2017 йилда у 42,7 
фоизгача, яъни 4 баробардан зиёдга камайган
86
(15.2-жадвал). 
85
Сурхондарё вилояти Қишлоқ ва сув хўжалиги бошқармаси ва Ер ресурслари давлат бошқармаси 
маълумотлари асосида ҳисобланган. 
86
Сурхондарё вилояти Молия бошқармаси маълумотлари асосида ҳисобланган. 

---

311