Alkaloidlar

Nikotinni qog‘oz xromatografiyasi yordamida identifikatsiyalash. Ajratgich varonkaga n-butil spirti muz sirka kislotasi (25:1) solinadi va eritma suv bilan to‘yintiriladi. Suv pastki yupqa qavatga ajralishi bilan to‘yintirish to‘xtatiladi.

Olingan eritma xromatografiya idishga solinadi. Xromatografiya qog‘ozi uchun lenta shaklida qirqilib oddiy qora qalam bilan start chizig‘i va aniqlanadigan moddani qo‘yish joyi belgilanadi. Bir tomchi asoslarning yig‘indisi (efir haydalgandan so‘ng olingan) va bir tomchi toza nikotin probirkalarga solinadi va o‘n baravar miqdordagi metil spirtida eritiladi. Eritmalar kapillyar naychalar yordamida analiz uchun tayorlangan qog‘ozga tomiziladi va yuqoriga qarab yuruvchi usulda xromatografiya qilinadi. Xromatogramma finish chizig‘iga yetgach olib havoda quritiladi va Dragendorf reaktivi purkaladi. Bu reaktiv oldindan ikkita eritmadan quydagicha tayyorlanadi.

1) 0,85 gr vismut nitrat asosli tuzi, 40 ml distillangan suv va 10 ml muz sirka kislota aralashmasi.

2) 8 gr kaliy yodid va 20 ml distillangan suv aralashmasi. Eritmalar qora shishadan yasalgan idishlarda alohida-alohida saqlanadi.

Purkash uchun ishlatiladigan reaktiv tarkibi 5 ml birinchi eritma, 5 ml ikkinchi eritma, 20 ml sirka kislota va 100 ml suvdan iborat bo‘ladi.

Xromatogrammaga reaktiv purkalganda modda turgan joyda tiniq qovoq –sariq dog‘ hosil bo‘ladi. Nikotinning R_f =0.44_.

Xromatogramma natijasiga qarab alkaloidlar yig‘indisi tarkibiga va ajratib olingan nikotinni tozaligiga baho beriladi.