Alisher navoiy nomidagi toshkent davlat

Morfem tahlil tartibi va namunasi

1. 
   Ma‘noli qismlarga ajratish.
   
2. 
   O‘zak va morfemalarni aniqlash.
   
3. 
   Morfemalarni funksional semantik xususiyatiga ko‘ra turini aniqlash.
   
4. 
   Morfemalarni tuzilishiga ko‘ra, shakl va ma‘no munosabatiga ko‘ra turlari, o‘zbekcha yoki o‘zlashma ekanligini aniqlash.
   
5. 
   Morfema variantlari.
   
6. 
   O‘zakka morfema qo‘shiluvida yuz bergan fonetik o‘zgarishlar.
   

Bajarilishi:

be-g‘ayrat-lig-i-dan

g‘ayrat –o‘zak, be-,-lig, -i, -dan morfemalar

be-sifat yasovchi, -lig ot yasovchi, -i -III shaxs, birlikdagi egalik shakli, -dan –chiqish kelishigi sh.

be-,-lig, -i, -dan – tuzilishiga ko‘ra sodda; be- sinonimlari no-, -siz (beumid, noumid, umidsiz), antonimlari ba/bo-, -li, -dor (beodob-bodob, beaql-aqlli, beunum-unumdor); be- fors-tojikcha, -lig, -i, -dan- o‘zbekcha; -i – shakldoshlari: -i1 tinchi – fe‘l yasovchi, -i2 do‘zaxi –sifat yasovchi

–lig –fonetik variant, asli –lik, -dan – tan/nan –dialektik variantlari

–lik morfemasida egalik shakli ta‘sirida tovush jaranglilashuvi yuz bergan.