Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti tarix fakulteti


Qo’shilmaslik harakatining Shimol bilan muloqot shakli



Download 0,69 Mb.
Pdf ko'rish
bet8/14
Sana03.07.2021
Hajmi0,69 Mb.
#108359
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   14
Bog'liq
qoshilmaslik xarakati shakllanishi va faoliyati-1

Qo’shilmaslik harakatining Shimol bilan muloqot shakli  

Harakatning  Kartaxena  forumida  Shimol  bilan  Janubning  harakatlarni 

muvofiqlashtiruvchi  7-lar  guruhi  va  YeI  (Yevropa  Ittifoqi)  o’rtasida  kompakt 

operativ  mexanizmini  yaratish  to’g’risida  qaror  qabul  qilindi.  Ya’ni  Harakatdan 

uchta  a’zo  davlat  (sobiq,  amaldagi  va  keyingi  raislik  qiluvchi  davlatlar)  va    YeI 

dan  harakat  «namunasidagi  va  o’xshash»  uchlik  tashqi  ishlar  vazirlari  uchrashuvi 

o’tkazilishi  kerak  edi.  1996  yilda  bo’lib  o’tgan  ana  shu  taqliddagi  (Fransiya  ham 

ishtirok  etgan)  birinchi  uchrashuvda  Shimol  Qo’shilmaslik  harkatidan  tashabbusni 

olib  qo’ydi.  Oqibatda  Qo’shilmaslik  harakatining  Katta  sakkizlik  guruhi  bilan 

vazirlar  darajasidagi  aloqalari  –  yiliga  ikki 

 

marta,  ya’ni  Katta  sakkizlikning 



navbatdagi  oliy  darajadagi  uchrashuvidan  oldin  hamda  Nyu-Yorkda  BMTning 

Bosh  Assambleyasidan  oldin  –  shakllantirildi.  Shu  tariqa  Janub  va  Shimol 

o’rtasidagi muloqotlarga  amaliy  tus berilmoqda.

  

Durbandagi  iqtisodiy  masalalarga  oid  qabul  qilingan  hujjatdan  keyin 



Dehlida,  1997-yil  aprelida  o’tgan  Harakatga  a’zo  davlatlar  tashqi  ishlar 

vazirlarining  konferensiyasida  harakatga  a’zo  davlatlar  ichidan  taniqli  iqtisodchilar 

                                                 

58

 Крылов  C. Движение  Неприсоединения  на пороге ХХI.  // векаhttp:// 



old.nasledie.ru/politvne/186/article.php?art=20 


 

50 


kiritilgan  maxsus  iqtisodiy  guruhni  tashkil  etishdi.  Ushbu  guruhning  asosiy 

vazifasi  Shimol  bilan  bo’ladigan  iqtisodiy  hamkorlik  bo’yicha  yo’riqnomalar 

ishlab  chiqish  va  uni  yo’lga  qo’yish  edi.  Ushbu yo’nalishda Shimol bilan quyidagi 

masalalarda  muzokaralar  olib borish kerakligi  belgilandi:   

 

xalqaro moliyaviy  tashkilotlarni  isloh qilish; 



 

qarz restrukturizasiyasi  va uni ko’rib chiqish muddatni kamaytirish; 

 

nisbatan 



qashshoq, 

birinchi 

navbatda 

Afrika 


davlatlarining 

qarzdorligini  hisobdan chiqarish; 

 

rivojlangan  davlatlarning  investision  banklari  faoliyati  ustidan  nazorat 



o’rnatish; 

 

rivojlanayotgan  davlatlarning  milliy  moliyaviy  tizimiga  katta  havf 



bo’lgan chet el valyutalarning  xalqaro miqyosdagi chayqovchiligini  to’xtatish; 

 

xalqaro savdonining  proteksionizmi  va liberalizasiyasi; 



 

zamonaviy  texnologiyalarga  ega bo’lish.

59

 

XXI  asrda  dunyoning  ko’pqutbliligi  konsepsiyasi  Durban  sammitida  yana 



bir  bor  Qo’shilmaslik  harakati  tomonidan  e’tirof  etildi.  Harakat  jahondagi 

vaziyatga  baho  berishda  intervensionizm,  bir  tomonlamalik  va  eksterritorial 

harakatlar  to’lig’icha  zamonaviy  xalqaro  munosabatlar  amaliyotidan  to’lig’icha 

olib  tashlanishi  nuqtai  –  nazaridan  yondoshadi.  Ta’kidlandiki  «ikki  qutbli 

dunyoning  yemirilishi  …  siyosiy  va  harbiy  o’lchov  bo’lgan  bir  qutlilikka  olib 

keldi,  qaysiki u jahonda tengsizlikni   va adolatsizlikni  keltirib  chiqaradi».

60

 

Qo’shilmaslik  harakati  shuningdek  zamonaviy  xalqaro  munosabatlarning 



shakllanishida  BMTning  rolini  oshirish  zarurligini  ta’kidlaydilar.  Bugun  aynan 

harakatga  a’zo  davlatlar  BMT  timsolida  barcha  a’zolarining  manfaatlarini  himoya 

qila  oluvchi  tashkilotni  ko’radilar.  Ammo  yangi  xalqaro  munosabatlar  tizimi 

BMTni  ham  isloh  etish  zarurligini  kun  tartibiga  ko’tardi  va  uni  isloh  qilish  lozim 

deb  hisoblaydi  Harakat.garchi  aniq  bir  islohot  dasturini  ishlab  chiqmagan  bo’lsa 

ham, ammo qo’yidagilarni  amalga  oshirish kerakligini  ta’kidlaydilar:   

                                                 

59

Крылов C.  Движение Неприсоединения  на пороге ХХI.  // векаhttp:// 



old.nasledie.ru/politvne/186/article.php?art=20    

60

 Крылов  C. Движение  Неприсоединения  на пороге ХХI.  // векаhttp:// 



old.nasledie.ru/politvne/186/article.php?art=20 


 

51 


 

Havfsizlik  Kengashi  va  Bosh  Assambleyalar  vakolatlarni  oxirgisi 

foydasiga qayta taqsimlash, 

 

Uning  Havfsizlik  Kengashi  oldida hisobot berishini  yo’lga qo’yish, 



 

maxsus organlar  va tashkilotlar  rolini  oshirish. 

Qo’shilmaslik  harakati  davlatlari  Havfsizlik  Kengashidagi  islohot  BMT 

faoliyati  strukturasi  va  metodidagi  barcha  qayta  tashkil  etish  ishlari  bilan  parallel 

va  «yagona  paketda»  amalga  oshirish  lozim,  degan  fikrdadirlar.  Ularning  fikricha, 

Kengash  tarkibi  hech  bo’lmaganda  11  nafar  doimiy  bo’lmagan  a’zolargacha, 

«boshqa  a’zolik  kategoriyasi»  bo’yicha  kelishuvga  erishilmasa,  geografik  jihatdan 

tenglik  prinsipiga  asoslangan  holda  oshirilishi  kerak.  «Veto»  institutini  BMT 

Nizomining  VII  Bobida  belgilab  qo’yilgan  hech  bo’lmaganda  dastlabki  bosqichda 

uni  amalga  oshirishgacha  cheklash.  Havfsizlik  Kengashining  barcha  ishi 

transparentli  bo’lishi  lozim.  Havfsizlik  Kengashi  strukturasini  o’zgartish  uchun 

BMTga  a’zo  davlatlarning  mutloq  ko’pchiligi,  2/3  qismi  qarori  bilan  amalga 

oshishrilishi  kerak,  oldingidek  ovoz  berishda  ishtirok  etayotganlarning2/3  qismi 

ovozi bilan  emas, degan taklifni  beradi. 

Shunday  qilib,  islohotning  asosiy  obyekti  qilib  BMTning  o`zi  emas, 

Havfsizlik  Kengashi  tanlab  olindi.  Ma’lum  ma’noda  bunga  rivojlanayotgan  yirik 

davlatlar  bo’lgan  Hindiston  va  Indoneziya,  Nigeriya  i  JAR,  Braziliya  i  Argentina 

kabilarning  o’zlarining  mintaqaviy  guruhlari  nomida  BMTning  mazkur  organida 

doimiy  a’zo  bo’lmaganliklari  uchun,  qolaversa,  ularning  bevosita  ishtirokisiz 

Havfsizlik  Kengashida  islohotlar  amalga  oshirilgudek  bo’lsa,  unda  Shimolning 

ustun  mavqe  qozonishi  havotiridan  kelib  chiqib  norozilik  chiqishlari  ham  sabab 

bo’ldi.  Bir  so’z  bilan  aytganda  ushbu  Organ  tarkibiga  yakka  holda  kirish 

imkoniyati  yo’qligini  tushungan.  Qo’shilmaslik  Harakatining  yirik  vakillari, 

Harakat  orqali  bunga  erishish  istagidalar.  Shuning  uchun  ham  Durban  forumida 

Harakatning  amaldagi  raisi  boshchilik  qiladigan  BMTni  isloh  qilish  bo’yicha 

ishchi  guruhigaTashkilotni  islohot  qilish  parametrlarida  umummanfaatlarga 

erishish  yuzasidan  qo’shilmaslik  davlatlarining  BMTga  a’zo  bo’lgan  boshqa 

mamlakatlar  bilan  konstruktiv  asosdagi  hamkorlik  yo’nalishini  davom  ettirish 

buyurildi.


Download 0,69 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   14




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish