Alisher navoiy nomidagi samarqand davlat universiteti hisoblash usullari


MAVZU: GYEOMYETRIYA UKITISH USLUBIYATI MASALALARI



Download 2,08 Mb.
Pdf ko'rish
bet148/331
Sana06.07.2021
Hajmi2,08 Mb.
#109884
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   331
Bog'liq
Mat inf uqitish usul

 
MAVZU: GYEOMYETRIYA UKITISH USLUBIYATI MASALALARI. 
                GYEOMYETRIYA O’KUV PRYEDMYETI SIFATIDA 
 
              1. Gyeomyetriya fanini o’kitishning maksadlari. 
            2. Gyeomyetriya fani va uning o’kitilishi xakida tarixiy ma’lumotlar. 
            3. Maktabda gyeomyetriya o’kitishning mazmuni. 
            4. 5-6-sinflarda gyeomyetriya elyemyentlari. 
  5.7-9-sinflarda gyeomyetriya o’kitishning xususiyatlari. 
 
          1. Davlat ta’lim standartida  gyeomyetriya o’kitishga  oid vazifalar byelgilab byerilgan, 
ya’ni:  planimyetriyaning  myetodlari  va  asosiy  faktlarni  uzlashtirish;  o’rganilayotgan  tushuncha 
va  uslublari  xayotda  va  tabiatda  ruy  byerayotgan  xodisalarni  matyematik  modyellashtirish 
vositasi  ekanligi  to’grisidagi  tasavvurlarni  shakllantirish;  fazoviy  jismlarning  xossalarini 
o’rganish,  bu  xossalarni  amaliyot  masalalarini  yechishga  tadbik  etish  ko’nikmalarini 
rivojlantirish.  
         Shu  bilan  birga  gyeomyetrik  bilimlar  o’kuvchilarga  amaliy  mazmunli  masalalarni 
yechishga;  kandaydir  ryeal  konstruksiyalarda  gyeomyetrik  figuralarni  ko’rishga,  tyexnik 
chizmalarda  tushuna  olishlariga  yordam  byerish  lozim.  Shuningdyek,  gyeomyetriya  o’kitishda 
o’kuvchilar  mantikiy  asoslash  ko’nikmasini  egallashlari,  ayrim  xususiy  xollarni  karash  orkali 
topilgan boglanishlarning umumiy xaraktyerga ega ekanligi va ular ma’lum ko’rinishdagi barcha 
shakllarga taallukli bo’lishi mumkinligini o’rgatish talab etiladi.        
         Matyematika davlat ta’lim standartida ko’yilgan maksadlardan biri- o’kuvchilarda mantikiy 
fikrlashni  shakllantirib  borish  natijasida  ularning  akl-zakovat  rivojiga,  tabiat  va  jamiyatdagi 
muammolarni  xal  etishning  makbul  yo’llarini  topa  olishlariga  ko’maklashish  xam  ayniksa 
gyeomyetriya o’kitishda amalga oshirish imkoniyatlari mavjud. 
To’gri tashkil etilgan gyeomyetriya o’kitish o’kuvchilarda gyeomyetrik bilmlarni amalda 
ijodiy  ko’llashni tarbiyalashi ulardagi kyelgusi ish faoliyatlarida ko’llay olishga o’rgatish uchun 
asos bo’ladi.  
2.  Gyeomyetriya  fan  sifatida  eng  kadimga  taallukli  yuza  va  xajmlarni  xisoblash  uchun 
amaliy koidalardan kat’iy, mantikiy sistyemali fanga aylanguncha uzok davrni bosib o’tdi. Uning 
sistyematik kursi Yevklid tomonidan eramizgacha 3-asrda yaratildi. 
2 ming yil davomida Yevklidning “Nyegizlar” asari mantikiy jixatdan o’kuv ko’llanmasi 
bo’lib  kyeldi.  Fakat  19-asr  ikkinchi  yarmidan  gyeomyetriya  asoslari  chukur  taxlil  kilinib,  bu 
gyeomyetriya  fani  kat’iy  mantikiy  tuzilishi  kanoatlantirilishi  lozim  bo’lgan  talablar  aniklandi. 
Bunda  rus  matyematigi  N.I.Lobachyevskiyning  xizmatlari  katta  bo’ldi.  Xozirgi  davrda 


 
112
gyeomyetriya fani kat’iy dyeduktiv xisoblanadi. Uning asosiga kandaydir aksiomalar sistyemasi 
va  ma’lum  sondagi  asosiy  yoki  dastlabki  tushunchalar  ko’yiladi.  Bu  tushunchalar  mazmuni 
aksiomalarda  ochib  byeriladi,  kursning  kyeyingi  barcha  bayoni  sof  mantikiy  yo’l  bilan  amalga 
oshiriladi: xar bir kiritilayotgan tushunchaga ta’rif byeriladi, xar bir yangi muloxaza isbotlanadi, 
ya’ni  mantikiy  ravishda  aksiomalar,  oldingi  tyeoryemalar  va  ta’riflardan  mantikiy  kyeltirib 
chikariladi.  Maktab  gyeomyetriya  kursi  Yevklidning  “Nyegizlar”i  ta’siri  ostida  shakllandi  va 
byerilayotgan  mazmun  xajmiga  nisbatan  xam,  ayrim  mavzularning  joylashishiga  nisbatan  xam 
ma’lum o’zgarishlarga uchrasada, asosan, usha dyeduktiv xaraktyerini saklab koldi. 
   Xozirgi  davrda  o’rta  maktab  5-6-  sinflarida  gyeomyetriya  elyemyentlari  o’rganilib, 
sistyematik  gyeomyetriya kursi 7-9-sinflarda o’kitiladi.  
3.  Gyeomyetriya  o’kitish  mazmuni  o’kuv  dasturi  va  DTS  talablaridan  kyelib  chikadi. 
Bunda asosiy kuyidagi yo’nalishlarni ko’rsatish mumkin: 
         1. Asosiy tushunchalarning kiritilishi: nukta, to’gri chizik, tyekislik va to’plam.  
        2.  Asosiy  gyeomyetrik  shakllarning  o’rganilishi:  kyesma,  nur,  burchak,  uchburchak, 
turtburchak va ko’pburchaklar, fazoviy shakllar: ko’pyoklar va aylanish jismlari, aylana va doira. 
      3. Gyeomyetrik shakllarning xossalari: uchburchak, to’rtburchak turlari va ularning xossalari, 
ko’pburchaklar va muntazam ko’pburchaklar xossalari. 
      4.  Gyeomyetrik  mikdorlarni  o’rganish:  uzunlik,  yuza  va  xajm  tushunchalari,  uchburchakda 
myetrik munosabatlar. 
 
  5.   Tyekislikdar va fazoda koordinatalar usuli, vyektorlar. 
      6. Gyeomyetrik masalalar yechish usullariga o’rgatish: xisoblashga, isbotlashga va yasashga 
doir masalalarni yechish usullarini tarkib toptirish. 
       7.    Gyeomyetrik  almashtirishlar  xakida  ma’lumotlar  byerish  va  ularning  ko’llanilishiga 
misollar  byerish:  siljish,  parallyel  ko’chirish,  simmyetriya  kabi  almashtirishlar  xakida  bilimlar 
byerish. 

Download 2,08 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   144   145   146   147   148   149   150   151   ...   331




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish