Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V


minginchi  yillardan  boshlanadi, degan farazlar bor. A ntik yunon tarixchilari  kimmeriylar m iloddan avvalgi  VIII



Download 7,93 Mb.
Pdf ko'rish
bet33/190
Sana16.03.2022
Hajmi7,93 Mb.
#496288
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   190
Bog'liq
abdurashid abdurahmonov turkiy adabiyotning qadimgi davri

minginchi 
yillardan 
boshlanadi, degan farazlar bor. A ntik yunon tarixchilari 
kimmeriylar m iloddan avvalgi 
VIII 
asrda 
Kichik 
Osiyoga 
bostirib kirib, Ossuriya, Midiya va b oshqa davlatlar ustidan 
hukm ronlik qilishganligini yozib 
qoldirishgan. 
705-yilda 
kimmeriylar bilan b o i g a n ja n g d a Ossuriya shohi Sargon 
II
halok b o ‘lgan. Kimmeriylarning jangovarligi, merganligi, 
k am o n d an o ‘q otish m a h o ra tin i aks ettiruvchi tasvirlar 
o ‘sha davr idish-buyumlariga tushirilgan. Keyingi asrlarda 
kimmeriylar saltanati va qabilalari tili, madaniyati, urf-odati 
yaqin b o ‘lgan skiflarga q o ‘shilib ketgan. Skiflar S harq
m anbalarida - asguz, vavilonlarda ishkuz, yahudiylarda 
ashkuz shakllaridagi nom lar bilan uchraydi. Y u n o n lar esa 
u l a r n i s k i f l a r d e b a t a s h g a n .
A sgu z, ish k uz, ashkuz
s o ‘zlarining kelib chiqish o ‘zagi bitta. U lar 
ish - uguz, ich -
o ‘g ‘u z s o ‘zlaridan olingan. « Q o 'rqu t o ta kitobi»da icho‘g‘uz 
(ichki u ru g ‘) va ta sh o ‘g ‘uz (tashqi u ru g ‘)lar haqida tasvirlar 
mavjud.
K imm eriylar davlatining tugashi va skif qabilalariga 
qo'shilib ketishi Madi davlatining jahon b o ‘ylab hukmronlik
61


m a v q e i k u c h a y i b b o r is h i b ilan b o g 'l i q d i r . G e r o d o t
yozganidek, Madi kimmeriylarni Yevropadan quvib chiqarib. 
Osiyo m am lakatlarida o ‘z t a ’qibini kuchaytirdi.
Kimmer va skiflaming yashash tarzi yaqin bo'lgan. A gar 
G o m e r « I l i a d a » d a k im m e r i y la r b iy a s u tin i ic h ish in i 
t a ’kidlasa, ossuriylar tarixiga oid m a n balard a ham skiflar 
epchil chavandoz v a m o h ir mergan b o ‘lishib, ot g o ‘shti yeb, 
sutini ichib tirikchilik qilishgan, deb yozilgan. Y oki shu 
m a n b a d a sk ifla rn in g q o ‘q q is d a n h u ju m qilib, b o s h q a
xalqlarni yengib qaytishlari kim m eriylarga o 'xshatiladi. 
Tarixda kim m er va skiflami bir qabila deb atovchilar ham
b o ‘lgan. M asalan, Ossuriya madhiyasida kimmeriylar shohi 
Ligdamas skiflar - saklar shohi deb t a ’kidlanadi. Vavilonlar 
esa s a k la r n i « g im ir» - k im m e r d e b a ta s h g a n . Y u n o n
tarixchisi Strabon M adini b a ’zan skif, b a ’zan kimmeriylar 
xoqoni deb biladi. Arxeologik topilm alar esa kim m er va 
skiflarning urf-odati yaqinligini isbotlaydi.
M iloddan avvalgi ikki minginchi yillikda ja h o n tarixiga 
kirgan tu r k q a b ila la r id a n y a n a biri iskitlardir. Isk itlar 
O v r o p a d a «skif», fo rsiy lar o 'r ta s id a «sak» nom i bilan 
y u ritilg a n . «Skif» va «sak» a ta m a la r i b ir xalq n o m in i 
b i l d i r i s h i h a m d a b u a t a m a l a r n i n g p a y d o b o ‘lishi 
F.Sulaym onova tadqiqotlarida batafsil isbotlangan. Y ana 
aytish m um kinki, yunonlar «sak» so ‘zini skif shohining ismi 
sifatida yoki y u noncha «sako» (qalqon) s o ‘zidan olingan 
deb hisoblaydilar. M iloddan avvalgi VII asrlarda skiflar 
saqo turklar, deb nomlanishi shundan b o ‘lishi ham mumkin.. 
Chunonchi, M adi asos solgan davlat Saqo turk lar davlati 
deb n om langan edi. G e ro d o t m a ’lumot berganidck, skiflar 
Osiyoda 28 yil hukmronlik qilishgan. Ular Midiya, Ossuriya. 
Vavilon, M isrda qattik zulm o ‘tkazishgan. Skiflar tabiatan 
c h a q q o n , m e r g a n , c h a v a n d o z . ay n i p a y t d a j a h l d o r
b o ‘lishgan. « S k ifla rg a h u ju m qilgan b ir o r k im sa tirik 
qaytmaydi» (Gerodot).
62


G e r o d o t n i n g « T a r i x » i d a k e ltir ilg a n « K o ‘r q u l l a r
r i v o y a t i » d a s k i f l a r n i n g t u r m u s h ta r z i va u l a r n i n g
shafqatsizligi o ‘z ifodasini topgan.

Download 7,93 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   29   30   31   32   33   34   35   36   ...   190




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish