Alisher navoiy nom idagi samarqand davlat um versiteti a bdu r ash id a b d u r a h m o n o V

Qing 'ir ко ‘zin baqishdi.
Tutushqali yaqishti,
0 ‘t g ‘alimat o'g'rashur.
I. 182
Qish y o z bilan topishdi,
Qing ‘ir ко ‘zla boqishdi.
Bir-biriga yopishdi,
G ‘alabani istashur.
Tuinlig ‘ kelib qapsadi,
Qut lug ‘ yayig ‘ tepsadi.
Qarlab ajun yapsadi,
Et yin ushub emrishur.
I. 430
Sovuq kelib turadi,
Qut lug ‘ yozni suradi.
Qor dunyoni о ‘radi,
Tan uvushib zirillar.
Yay qish bila qarishti,
Erdam yasin qurishti.
Chyerig tutub ко ‘rushti,
О ‘qtag ‘ali о ‘trushur.
II. 104
Yoz qish bilan ко ‘rishdi,
Hunar yoyin qurishdi.
S a f tortishib turishdi,
О ‘q otgali hog ‘lashur.
Qish maqtanadi:
VI qar, qamug ‘ qishin inar, 
Qoru yom g ‘ir menda inar,
Ashliq tarig ‘ anin о ‘nar. 
Oziq-ovqat shunda mar.
Yavlaq yag
7 
menda tinar, 
Yovuz dushman menda tinar,
Sen keliban tebrashur.il. 237 Sen kelibon qo ‘zg ‘alur.
330

---

Senda qo 'par chazanlar,
Quzg 'u singak yilanlar.
Do ‘k ming quyu tumanlar,
Quzruq tikib yugrushur.
III. 378
Qish yayg ‘aru suvlanur,
Er at menin yavrulur.
Iglar ye та savriyur,
Et yen taqi bekrishur.
III. 294
Senda barcha yomonlar,
Chibin, pashsha, ilonlar.
Dumi gajak chayonlar,
Hamla qilib yugurar.
Qish y o z bilan tortishur,
Er, ot menda ortishur.
Kasalliklar qaytishur,
Kuch-quvvatga to ‘lurlar.
Yoz unga javob beradi:
Senda qachar sundalach,
Menda tinar qarg ‘ilach.
T atlig' о 'tar sunduvach,
Erkak tishi uchrashur. I. 481
Yilqi yazin atlanur,
O 'tlab anin etlanur.
Beglar serniz atlanur,
Sevnub о 'gur isrishur. I. 282
Balchiq baliq yug 'rulur,
Chig ‘ay yavuz yig ‘rilur.
Eringaklari о 'g 'rilur,
O'zg'uch bila evrishur.
I. 249
Sendan sa ’valar ketar,
Menda qaldirg ‘och yashar.
Bulbullar sayrab qo ‘nar,
Naru moda uchrashur.
Yilqi yozda etlanur,
Yaylovlarda о 'tlcinur.
Beklar unga otlanur,
Sevinishib о 'ynashur.
Loy, balchiqlar tizilur,
Kambag ‘allar ezilur.
Sovuq qattiq sezilur,
Barmoqlarin huhlashur,
331

---

Y I G I - Y O Q L O V
Qadimgi turkiylarda biror shaxsning o'limi munosabati 
bilan odam lar to 'p lam b . k o 'z yosh to ‘kishi yig‘i-yo‘qlov. 
vafot etgan kishining sifatlarini aytib y ig iag an , o ‘z g ‘am- 
a n d u h in i t o ‘kib, k o 'z yoshi q ilg a n la r y ig 'ich id ir. Shu 
j i h a t d a n q a r a g a n d a , hozirgi a d a b iy o ts h u n o s lig im iz d a
qadimgi turkiy adabiyotga nisbatan q o ‘llaniladigan marsiya 
janri (masalan, «Alp Er T o 'n g a» marsiyasi)ni yig‘i-yo‘qlov 
atamasi bilan umumlashtirish xato hisoblanmaydi.
« D e v o n u l u g ' o t i t t u r k » d a A lp E r T o ‘n g a g a
bag'ishlangan yig‘i-yo‘qlovdan tashqari, yana shu ja n rg a 
m an su b t o ‘rtta she’rning parchalari saqlangan. U lard an
uchtasidasevikliyoridanjudo b o ‘lgan m a ’shuqaningayriliq 
iztiroblari ifodalangan.