Alisher Navoiy 1 library ziyonet uz

Majol i s  un-Nafoi s  (II -  qism) 
Alisher Navoiy 
 
67 
library.ziyonet.uz/ 
 
bahrayn» (ya’ni, ikki daryoning toʻplanish joyi) boʻladi; Chunki har bir yigʻlayotgan koʻz 
chashmasidan bir daryo hosil qilgan. 
 
120. Tarj.: Ey noz qilishga oʻrgangan, biz senga yolboruzchilarmiz. Seni zamona ajoyib 
koʻngil oluvchi qilib yaratgan (ekan). 
 
121. Mavlono Lutfiy (tugʻ. 1366, Hirot—vaf. 1465) — shoir, tasavvuf bilimdoni. Navoiy 
soʻzi bilan aytganda, forsiy va turkiyda oʻxshashi yoʻq soʻz san’atkori. Lutfiy devoni 
gʻazal, tuyuq, qit’a, ruboiy, qasida va fardlardan tarkib topgan. Navoiy “Nasoyim ul-
muhabbat”da Lutfiyga alohida maqola bagʻishlaydi. Unda, jumladan, yozadi: «Agarchi 
shoirlik tariqida ma’ruf va mashhur boʻldi, ammo darveshlik tariqini dogʻi ilkidan 
bermadi. Bu faqir borasigʻa koʻp iltifoti bor erdi va fotihalar oʻqur erdi». Lutfiyning 
Shohrux Mirzo, Boysungʻur Mirzo va Abdurahmon Jomiylarga goʻzal qasidalari bor. 
Lutfiy «Gul va Navroʻz» nomli doston ham yozgan. Lekin bu asarni Lutfiy qalamiga 
mansub emasligi haqida adabiyotshunosligimizda munozaralar olib borildi. Lekin masala 
hamon hal boʻlgani yoʻq. 
 
122. Tarj. Tunga oʻxshash zulfingdan quyosh [yuzing] soyaparvardir; Tun kabi zulfingda 
oy oʻrniga quyosh chiqqandir. 
 
123. Tarj.: Agar oshiqlar dilining ishi chin kofirga tushsa, shu singari bemehr, badfe’lga 
tushgandan qoʻra yaxshidir. 
 
124. Mavlono Yaqiniy — (XV asr) shoir. Yaqiniyning nasrda yozilgan «Oʻq va Yoy 
munozarasi» oʻzbek adabiyotida shu janrning yetuk namunasi sanaladi. Birinchi boʻlib bu 
munozarani E.Rustamov “Uzbekskaya poeziya v pervoy polovine XV v” nomli asarida 
atrofli tahlil etib bergan. 
 
125. Tarj.: Bir nafas boʻlsa ham quyoshga dam urmagan tong sensan, mevasidan hech 
kim yeya olmaydvgan daraxt sensan. 
 
126. Mavlono Atoiy — (XV asr) shoir. Adabiyotshunosligimizda bu shoir she’riyati ham 
bir tomonlama, faqat dunyoviy muhabbat kuychisi (Lutfiy kabi) sifatida talqin qilinib 
kelar edi. 1991 yil S. Rafiddinov nashr qildirgan Atoiyning toʻla devoni soʻz boshisida 
shoirning tasavvufiy she’rlari tahliliga ham urinishni koʻramiz: 
 
127. Mavlono Sakkokiy — (XIV asr oxiri —XV asr birinchi yarmi) shoir. Mirzo 
Ulugʻbek davrida kamolga erishgan va she’rlari bilan shuhrat qozongan. Sakkokiy Xoja 
Muhammad Porsoga, Xalil Sulton (qarang: 219-bet, 41 izoh)ga atab bittadan va Ulugʻbek 
Mirzoga atab 5 ta qasida yozgan. Ulugʻbek Mirzoning Amiri kabiri Arslon Xoja 
Tarxonga ham 4 ta qasidasi bor. 
 

---