Alifatik nitrobirikmalar. Olinishi, xossalari va ishlatilishi. Mundarija kirish

I.3 Nitroalkanlar va alkilnitritlarning o’xshash va farqli tomonlari.

Nitrobirikmalar nitrit kislota efirlariga izomer moddalardir. M-n:

To‘yingan nitrobirikmalar C_nH_2nNO₂, yoki R-NO₂, umumiy

formula bilan ifodalanadi. Nitrit kislota elirlari esa R-O-N=O tuzulishli bo’lib, nitroalkanlardan quyidagi xususiyatlari bilan farq qiladi.

1. Nitrit kislota efirlari (alkilnitritlar) nitrobirikmalarga qaraganda past

haroratda qaynaydi.

2. Nitrobirikmalar alkilnitritlargaqaraganda kuchli qutblangan va ularning

dipol momentlari katta.

3. Alkilnitritlar oson gidrolizlanadi:

Nitrobirikmalar esa gidrolizga uchramaydi.

4. Nitrobirikmalar qaytarilganda aminobirikmalar, alkilnitritlardan esa

spirtlar va gidroksilamin hosil bo'ladi:

Nitrobirikmalar yarim qutblangan bog‘lanish bilan tuzilgan bo‘lib, ularning tuzilishini quyidagi oktet formulalar bilan ifodalanish mumkin:

Nitrobirikmalarni yana quyidagi formulalar ko‘rinishida ifodalaniladi: