Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

характери, баъзи бошқа геосиѐсий 
кўрсаткичлари ва қадриятларига кўра 
ҳам гуруҳлаштиришади. 
Чунончи, геосиѐсий маконни қуйидагича тасниф қилишади: 
Ҳудудий-географик кўрсаткичларига кўра (ҳудуднинг, денгиз 
ѐки қуруқлик майдонининг ўлчамлари, рельеф, аҳоли сони ва унинг 
миллий таркиби, табиий заҳираларнинг характери, иқлим 
хусусиятлари); 
Ҳаво-космик характеристикасига кўра (ҳаво чегаралари ва 
уларни назорат этиш имкониятлари, ҳаво йўлларини ўзлаштириш 
ва улардан фойдаланиш, космик фазодан фойдаланиш салоҳияти, 
ҳаво ва космик нақлиѐт воситаларининг бор-йўқлиги, ер атрофи ва 
космосни ҳамда сайѐралараро ҳарбий тажовузларни назорат қилиш 
имкониятлари); 
Сиѐсий 
характеристикасига 
кўра 
(давлатнинг 
сиѐсий 
чегаралари ва аҳолиси устидан маъмурий назорат қилиш 
имкониятлари); 
Иқтисодий 
характеристикасига 
кўра 
(давлатнинг 
яқин 
қўшнилари, минтақа ва умуман жаҳонга иқтисодий таъсир 
кўрсатиш, чет мамлакатлар иқтисодий ҳаѐтида қатнашиш 
имкониятлари, миллий валютанинг конвертацияси ва унинг таъсир 
зоналари,чет эл сармоясини киритиш ва унинг акциялардаги 
ҳиссаси ва шу кабилар); 
Маданий-ахборот характеристикасига кўра (ўз фуқаролари ва 
чет эл жамоатчилиги наздида давлатнинг ҳақиқий имижи, мамлакат 
ичида миллий тилдан фойдаланишнинг даражаси ва унинг жаҳон 
миқѐсида тарқалиши, мамлакат ижтимоий фикрини ташқи дунѐга 
етказиш, хориж ахборот маконида қатнашиш, жаҳон ахборот 
маконига чиқиш, ташқи ахборотнинг салбий таъсирларидан 
мамлакатни ҳимоя қилиш имкониятлари, давлат бошқаруви 
институтларининг виртуал интернет маконда тақдим этилиши). 

---

243 
Тадқиқотчиларнинг фикрига кўра, ҳар бир давлат мавжуд 
маконининг юқорида санаб ўтилган барча характеристикаларини 
ўрганмай туриб бу маконни бошқариш функциясини тўла, 
самарали ва суверен тарзда амалга ошириши амри маҳол
1
. 
Геосиѐсий ѐндашувга мувофиқ, давлатлараро ўзаро таъсир 
соҳаси сифатида макон категорияси кўпгина географик, иқтисодий, 
ҳарбий, демографик, сиѐсий, маданий-диний, этник омиллар 
таъсири остида бўлади.