Али Ҳасанов геосиёсат озарбайжончадан Бобохон муҳаммад шариф таржимаси Тошкент

Андре 
Зигфрид 
таклиф этган “электорал геосиѐсат” назариясига ўхшайди. 
Ўша вақтда Зигфрид у ѐки бу ҳудудда яшайдиган аҳолининг сиѐсий 
рағбати ѐки нафратини ўрганиш учун геосиѐсатдан махсус 
методика сифатида фойдаланишни таклиф қилган эди. У геосиѐсий 
ѐки иқтисодий минтақалар мавжуд бўлгани сингари, сиѐсий 
минтақалар ҳам бўлади, деб ѐзган эди. Бу минтақалардаги сиѐсий 
иқлим табиий шароитлар билан эмас, балки сиѐсий партияларнинг 
обрў-эътибори доираси билан аниқланади. Геосиѐсий тадқиқотлар 
воситасида сиѐсий иқлимни худди табиий иқлим каби ўрганиш 
мумкин. У минтақавий фикрдан фарқли ўлароқ, глобал ижтимоий 

---

104 
фикр узоқ вақт мобайнида доимий бўлиб қолади, деб ҳисоблаган 
эди. 
Тадқиқотчи ижтимоий фикрнинг барқаролиги ѐки динамик 
ўзгарувчанлиги тоғ ва текис ерлардаги шамолнинг тезлигига эмас, 
балки у ѐки бу сиѐсий арбоб аҳолининг моддий ва маънавий 
манфаатларини, конкрет сайловчининг эҳтиѐжларини нечоғлик 
ифода этишига боғлиқдир, дея қайд қилган эди. Шак-шубҳасизки, 
кўпгина омиллар, жумладан оммавий ахборот воситалари 
электоратнинг манфаатлари ва эҳтиѐжлари шаклланишига таъсир 
ўтказади. 
Лакост ҳам бу фикрни тасдиқлаган, лекин у ўз геосиѐсий 
концепциясига ахборот жамияти фаолият кўрсатишининг янги 
қоидаларини қўшган. У ижтимоий фикрни шакллантиришда ақл 
устунлик қиладиган оқилона ѐндашув эмас, у ѐки бу персонажга 
қалб, ҳис-туйғу билан таъсир кўрсатиш катта аҳамиятга эга 
бўлишига асосланган. Лакостнинг: “Қалбинг амрига кўра овоз бер!” 
(аниқроғи: Қалб бўлса бас, ақлнинг кераги йўқ”) деган машҳур 
“электорал даъват”
ғояси ана шундан келиб чиққан. Лакост бу 
даъватни амалга ошириш учун мутахассислар-имижмейкерлар 
ишлайди, деб ѐзган. Уларнинг асосий вазифаси – номзод, 
сиѐсатчининг ҳақиқий образини эмас, балки гоҳо унинг реал 
қиѐфасидан анча узоқ бўлган “имижи”ни кўрсатишдан иборат. 
Лакост 
концепциясида 
номзоднинг 
сиѐсий 
кампанияси 
имижмейкерлари ва ташкилотчиларининг яна бир муҳим вазифаси 
– рақибга нисбатан “қанчалик ѐмон бўлса – шунчалик яхши” 
тамойилидан келиб чиққан ҳолда рақибнинг ўта салбий образини 
тақдим этишдан иборат, деб кўрсатилган. Ижтимоий фикрни ўз 
томонига оғдириб олишда оммавий ахборот воситалари, айниқса, 
телевидение ва радио катта роль ўйнайди. Европанинг замонавий 
татбиқий 
геосиѐсатчилари 
орасида 
оммавий 
ахборот 
воситаларининг сайловчиларнинг позициясига таъсири тўғрисида 
кўпдан-кўп концепциялар мавжуд. Улардан бири