Al-xorazmiy nomli urganch davlat universiteti

Muskul kuchlaridan foydalanishning asosiy qoidalari
Rivojlanayotgan
Harakat 
tezligini Ko’rsatayotgan
Rivojlanayotgan
Bir
guruh
kuchlanishlarning
oshirish bilan
kuchlariga
kuchlarga
(zvenodan)
optimal 
tarangligi
qarshilikni  tashkil uzluksizlik 
va ikkinchisiga
bilan
qilish bilan
ketma-ketlikni
harakatlar
tashkil qilish bilan
miqdorini
o’tkazish
bilan
foydalanish

---

1. Startdagi reaktsiyaning vaqtiga;
2. Ayrim harakat tezligiga (depsinish, sonni oldinga olib chiqish);
3.
  Qadamlar tempiga bogliq.
Maksimal tezlik bilan bajariladigan ko’pgina harakatlarda 2 fazani uchratish mumkin:
1)  tezlikni oshirish fazasi (faza razgona);
2) tezlikka nisbatan turgunlanishish fazasi.  Birinchi  faza -  start tezlanishi va ikkinchi 
faza - masofa tezligi bilan xarakterlanadi.
Ilmiy  tekshirishlar  natijasida  aniqlanganki,  start  tezligi  bilan  masofa  tezligi 
o’rtasida  aloqa  yo’q.  Masalan:  sportchi  startdan  tez  chiqishga  qodir,  lekin  masofa 
tezligi  past bo’lishi  mumkin.  Maksimal  tezligi bilan bajariladigan harakatlardagi 2  faza 
sport  amaliyotida  katta  ahamiyatga  ega.  Shunday  sport  turlari  borki,  u  erda  start 
tezlanishi katta ahamiyatga ega. Masalan: basketbol, tennis, boks, kurash.

---

Ikkinchi  sport  turlarida  esa  masofa  tezligining  roli  katta.  Masalan:  sprint 
yugirishlar,  suzish  va  h.k.  Yuqoridagi  tezkorlik  qobiliyatining  2  fazasi  bir  xil 
bo’lmagani uchun uning vositalari va tarbiyalash metodikalari ham har xil bo’ladi. 
Harakatlarni tez bajarish qobiliyati quyidagi faktorlarga bog’liq:
1. 
Asab  jarayoning  harakatchanligiga.  Bizga  ma’lum  bo’lishiga  reaktsiya 
latent vaqti 5 ko’rsatkichdan:
1) Retsepttorda qo’zg’alishni paydo bo’lishi;
2) Qo’zgalishni markaziy nerv sistemasiga uzatilishi;
3) Qo’zg’alishning nerv yo’llari bo’yicha o’tishi  va  effektor signal hosil bo’lishi;
4) Signalning asab tizim marakazidan muskulga o’tkazilishi.
5) Muskul qo’zg’alishi va unda mexanik faollik paydo bo’lishi.