Akusherlik va ginekologiyada hamshiralik ishi

SEKSOLOGIYA VA
SEKSOPATOLOGIYA
HAQIDATUSHUNCHA
15.1. Seksologiya va seksopatologiyaning vazifalari
Aholi salom atligini m ustahkam lash, uni ijtim oiy him oyalash 
m uam m olarini hal qilish m asalalarini ilmiy va hayotiy tajribalarga 
asoslanib olib borish zarur. Bu jarayonda oilani m ustahkam lash va 
onalikni him oyalash asosiy o ‘rin tutadi. Hozirgi kunda bu borada 
ko‘plab ishlar qilinm oqda. M am lakatim izda maxsus oila xizmatlari 
tashkil qilinib, psixologiya va tibbiy m aslahatxonalar ishi kengay- 
tirilmoqda.
Yoshlarni oilaviy hayotga tayyorlash m aqsadida m aktab va 
kollejlar o ‘quv jarayoniga „O ila psixologiyasi“ o ‘quv dasturi kiri- 
tildi.
Insonni doim o jinsiy hayot m uam m olari qiziqtirib kelgan. 
Q adim dan m a ’lum ki, inson jin slarn i b ir-b irid an farqi, un ing 
tabiati, jinsiy a ’zolarning anatomiyasi va fiziologiyasini, jinsiy aloqa 
texnikasi, urug‘lanish, hom iladorlik, tu g ‘uruq haqidagi tu sh u n - 
chalarga ega bo‘lishga intilgan.
Jins va jinsiy hayot haqidagi bilim larga asoslanm ay turib, 
seksopatologiyaning rivojlanishi, yoshlarning jins va uning gigiye- 
nasiga oid bilim larini oshirish, oilani m ustahkam lash, onalikni 
him oyalash m asalalarini hal etish m um kin emas. Seksologiya, 
ya’ni jinsiy hayotning m e’yoriy shakllarini o ‘rganish uch:
— tibbiy-biologiya;
— ijtim oiy-m adaniy;
— psixologiya-pedagogika sohalarida olib boriladi.
Bu sohalardagi barcha yo‘nalishlar bir-biri bilan bog‘liq b o ‘lib, 
bir-birini to ‘ldirib boradi.
Seksologiya jinsiy hayot m e’yoriy shakllarini o ‘rganadi, sekso- 
patologiya esa uning patologik, kasallik darajasiga yetgan shakllarini 
o ‘rganish bilan sh u g 'u llan ad i. S huning u ch u n seksologiya va 
seksopatologiya tushunchalarini bir-biriga tenglashtirish n o to ‘g ‘ri 
deb hisoblanadi.
Jinsiy hayot m asalalarini birinchi b o ’lib o ’rgana boshlagan 
olim lar shifokorlar b o ’lib, ular dastlab jinsiy hayotning m e’yoriy 
shakllarini em as, balki patologik shakllari ustida ish olib borganlar.
188

---

Seksologiya fani asoschilari deb V ena universiteti psixiatriya 
fani professori Rixard fon Kraft Ebing (1840— 1902), shveysar 
nevropatologi, psixiatr va entom olog Avgust Forel (1848— 1931), 
nem is psixiatrlari Albert M oll (1862— 1939) va M agnus Xirshfeld 
(1868— 1935), Avstriya psixiatri, psixoanaliz asoschisi Z igm und 
Freyd (1856— 1939), nem is derm atologi va venerologi Ivan Blox 
(1872— 1922) va ingliz publitsisti va shifokor G en ri Xevlok Ellis 
(1859— 1939) lar hisoblanadilar.