«актуальные вопросы развития социального сектора экономики: отечественный и зарубежный опыт»

 
Кириш. 
Деярли барча мамлакатлар чегарасидан ўтиб улгурган 
коранавирус инфекцияси эндиликда мамлакатлар иқтисодини турғунлик 
ҳолатига келтириб, янги иқтисодий инқироз хавфини келтириб чиқармоқда. 
Халқаро экспертлар фикрига кўра, бу инқироз яқин тарихда содир бўлган 
аввалиги инқирозлардан фарқли ўлароқ барча мамлакатлар иқтисодий ўсишига 
бир вақтда таъсир қилиб, иқтисодий таранглик, молиявий қийинчиликларга 
сабаб бўлмоқда. Албатта ушбу холат пенсия таъминоти тизимининг молиявий 
барқарорлигига хам ўз таъсирини кўрсатади. 
Бугунги кунда Ўзбекистонда иккита мажбурий пенсия тизими амал 
қилмоқда: асосий– “авлодлар бирдамлиги” тамойилига асосланган давлат 
пенсия таъминоти тизими; қўшимча – 2005 йил 1 январдан жорий этилган 
мажбурий жамғариб бориладиган тизим. Бунда жамғариб бориладиган пенсия 
тизими давлат пенсия таъминоти тизимининг муқобил шакли эмаслигини, 
балки уни тўлдиришини алоҳида таъкидлаш керак.
Тақсимланувчи пенсия тизимининг молиявий барқарорлигига таъсир 
этувчи асосий омиллар мамлакатдаги демографик холат ва бандлик даражаси 
хисобланади. 
Бугунги 
пандемия 
шароитидаги 
карантин 
чоралари 
иқтисодиётнинг барча сохаларига таъсири натижасида ишсизлик даражаси 
ошмоқда. Узоқ давом этадиган карантин чекловлари эса, реал хавфларни 
келтириб чиқаради. Хизмат кўрсатиш соҳалари – авиация, темир йўл, туризм, 
умумий овқотланиш обектлари, меҳмонхоналар тармоғи ва бошқалар фаолияти 
деярли тўхтаб қолиши иш ўринлари қисқаришига сабаб бўлади. Бу эса ўз 
навбатида Пенсия жамғармасининг даромадларига салбий таъсирини кўрсатмай 
қолмайди. Сабаби, Пенсия жамғармасининг даромадлари иш берувчилар 
томонидан иш ҳақи фондидан тўланадиган ягона ижтимоий тўлов, корхона ва 
ташкилотларнинг ягона солиқ тўловларидан ажратма, якка тартибдаги 
тадбиркорларнинг бадаллари ҳамда бошқа тушумлар ҳисобидан шаклланади
.