Aksiyaga asoslangan to’lov

Aksiyaga asoslangan to’lov

Mamatkarimov Mahsud

Ushbu Standartning maqsadi tadbirkorlik sub'ekti aktsiyaga asoslangan to'lov operatsiyalarini amalga oshirganida u tomonidan taqdim etilgan moliyaviy hisobotga nisbatan qoidalarni belgilashdan iboratdir. Xususan, u tadbirkorlik sub'ektidan o'zining foyda yoki zarar to'g'risidagi hisobotida hamda moliyaviy holat to'g'risidagi hisobotida aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalarining ta'sirlarini, jumladan aktsiya optsionlari xodimlarga taqdim etiladigan operatsiyalar bilan bog'liq xarajatlarni, aks ettirishni talab

• Ushbu Standartning maqsadi tadbirkorlik sub'ekti aktsiyaga asoslangan to'lov operatsiyalarini amalga oshirganida u tomonidan taqdim etilgan moliyaviy hisobotga nisbatan qoidalarni belgilashdan iboratdir. Xususan, u tadbirkorlik sub'ektidan o'zining foyda yoki zarar to'g'risidagi hisobotida hamda moliyaviy holat to'g'risidagi hisobotida aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalarining ta'sirlarini, jumladan aktsiya optsionlari xodimlarga taqdim etiladigan operatsiyalar bilan bog'liq xarajatlarni, aks ettirishni talab
• Tadbirkorlik sub'ekti ushbu Standartni barcha aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalarini hisobga olishda qo'llashi lozim, bunda tadbirkorlik sub'ekti xususan ayrim yoki barcha olingan tovarlar yoki xizmatlarni aniqlashi yoki aniqlamasligidan qat'iy nazar, jumladan:
• (a) ulushli instrumentda hisob-kitob qilinadigan aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalari,
• (b) pul mablag'ida hisob-kitob qilinadigan aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalari, va
• (v) tadbirkorlik sub'ekti tovarlar yoki xizmatlarni qabul qiladigan yoki sotib oladigan operatsiyalar va kelishuv shartlari tadbirkorlik sub'ektini yoki ushbu tovarlar yoki xizmatlar ta'minotchisini shunday imkoniyat bilan ta'minlasaki, bunda tadbirkorlik sub'ekti operatsiyani pul mablag'ida (yoki boshqa aktivlarda) yoki ulushli instrument chiqarish orqali hisob-kitob qiladi.

MHXS tadbirkorlik sub'ekti tovarlar yoki xizmatlarni sotib oladigan yoki qabul qiladigan aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalariga nisbatan qo'llaniladi. Tovarlar tovar-moddiy zahiralarni, iste'mol tovarlarini, asosiy vositalarni, nomoddiy aktivlarni va boshqa nomoliyaviy aktivlarni o'z ichiga oladi. Biroq, tadbirkorlik sub'ekti, MHXS 3 ning B1-B4 bandlarida qayd etilgan umumiy nazorat ostidagi tadbirkorlik sub'ektlarini yoki bizneslarni birlashtirishda, u MHXS 3 “Biznes birlashuvlari” (2008 yildagi tahrirda) da ta'riflangan biznes birlashuvida sotib olgan sof aktivlarning qismi sifatida tovarlarni sotib oladigan operatsiyalarga nisbatan, yoki MHXS 11 “Birgalikdagi faoliyat bo'yicha kelishuvlar” da ta'riflangan qo'shma korxonani tashkil etishdagi biznesda hissa qo'shishga nisbatan, qo'llamasligi lozim. So'ngra, biznes birlashuvida sotib olinadigan tadbirkorlik sub'ekti ustidan nazorat evaziga chiqarilgan ulushli instrumentlar mazkur MHXS ning qo'llash doirasida emas. Biroq, sotib olinadigan tadbirkorlik sub'ektining xodimlariga (masalan ukluksiz xizmat evaziga) xodimlar maqomida taqdim etilgan ulushli instrumentlar mazkur MHXS ning qo'llash doirasidadir. Xuddi shuningdek, biznes birlashuvi yoki boshqa ulushlar taqsimlanishiga ta'sir etadigan qayta tashkil etish tufayli aktsiyaga-asoslangan to'lov kelishuvlarining bekor qilinishi, almashtirilishi yoki boshqa o'zgartirilishi mazkur MHXS ga muvofiq hisobga olinishi lozim.

• MHXS tadbirkorlik sub'ekti tovarlar yoki xizmatlarni sotib oladigan yoki qabul qiladigan aktsiyaga-asoslangan to'lov operatsiyalariga nisbatan qo'llaniladi. Tovarlar tovar-moddiy zahiralarni, iste'mol tovarlarini, asosiy vositalarni, nomoddiy aktivlarni va boshqa nomoliyaviy aktivlarni o'z ichiga oladi. Biroq, tadbirkorlik sub'ekti, MHXS 3 ning B1-B4 bandlarida qayd etilgan umumiy nazorat ostidagi tadbirkorlik sub'ektlarini yoki bizneslarni birlashtirishda, u MHXS 3 “Biznes birlashuvlari” (2008 yildagi tahrirda) da ta'riflangan biznes birlashuvida sotib olgan sof aktivlarning qismi sifatida tovarlarni sotib oladigan operatsiyalarga nisbatan, yoki MHXS 11 “Birgalikdagi faoliyat bo'yicha kelishuvlar” da ta'riflangan qo'shma korxonani tashkil etishdagi biznesda hissa qo'shishga nisbatan, qo'llamasligi lozim. So'ngra, biznes birlashuvida sotib olinadigan tadbirkorlik sub'ekti ustidan nazorat evaziga chiqarilgan ulushli instrumentlar mazkur MHXS ning qo'llash doirasida emas. Biroq, sotib olinadigan tadbirkorlik sub'ektining xodimlariga (masalan ukluksiz xizmat evaziga) xodimlar maqomida taqdim etilgan ulushli instrumentlar mazkur MHXS ning qo'llash doirasidadir. Xuddi shuningdek, biznes birlashuvi yoki boshqa ulushlar taqsimlanishiga ta'sir etadigan qayta tashkil etish tufayli aktsiyaga-asoslangan to'lov kelishuvlarining bekor qilinishi, almashtirilishi yoki boshqa o'zgartirilishi mazkur MHXS ga muvofiq hisobga olinishi lozim.