Telegram kanal
:@tarixolimpiada
Madrasa peshtoqi kengroq, fasadni deyarli egallagan. Peshtoq dahanasi uch
ravoqqa bo‘lingan. Darsxona chortoqli, o‘rtasi gumbaz bilan berkitilgan.
Madrasaning yon fasadlari qo‘sh qavat ravoqlar qatorini takrorlaydi.
Masjid va xonaqohning bosh fasadlarini peshtoq keng gumbaz bilan egallashi,
yon tomonlari ikki qavatli ayvonlardan tashkil topishi shu xildagi binolar uchun
an’anaviy yechim hisoblanmagan. Kufiy xatlar va mayda koshinkorli bezaklar
mahorat bilan ishlangan. Gumbazning tashqi ko‘rinishi salobatli. Masjid maydoni
sahnining to‘rida joylashgan.
Masjid va xonaqohning bosh zallari baraban shakldagi gumbazlar bilan
yopilgan. Ularning intereri jonli ishlangan. O‘zaro kesishgan arkalar va chatishib
ketgan paruslar ustida derazachali barabanlar, ularning usti esa gumbaz bilan
yopilgan.
XVII asrning ikkinchi yarmi va XVIII asrda Buxoroda iqtisodiy va siyosiy
jihatdan tushkunlik yuzaga kela borgan. Bu davrlarda qurilishlar davom etsa-da,
biroq me’morchilik san’ati sezilarli darajada to‘xtab qolgan. Yaratilgan
inshootlarning sifati badiiy va texnik jihatdan avvalgilarga nisbatan pasaygan.
XVIII asrning ikkinchi yarmiga kelib Buxoro xonligi o‘zining iqtisodiy va
madaniy mavqeini yo‘qota boshlagan. Mang‘itlar vaqtida (1753-1920-yillar)
Buxoro uchun tushkunlikka tushgan davr bo‘lgan. Bu davrda qurilish ishlari deyarli
to‘xtab qolgan, me’morchilik ham aytarli darajada rivojlanmagan.
Govkushon madrasasi
Govkushon
madrasasi
Buxorodagi
jo‘ybor shayxlari tomonidan bunyod etilgan.
Inshootning
qurilishida
homiylik
qilgan
jo‘yboriylar
Muhammad
Islom
(taxminan
1493-1563)
va Xoja Sa’d
(1531/32-1589)lardir.
Ma’lumki,
xoja
Muhammad Islom va uning avlodlari
o‘zlarini aslzoda va valiylar avlodi
ekanliklarini ko‘rsatish maqsadida, o‘z shaxslarini ota tomondan Muhammad
payg‘ambar avlodlariga, ona tomondan esa Chingizxon va Jo‘jiga olib borib
ulaydilar. Aslzodalik va tariqatdagi yuqori mavqelariga ko‘ra, Jo‘ybor xojalari
somoniylar davridan boshlaboq davlat ishlarida muhim lavozimlarni egallaganlar.
Shayxlarning asosiy boyliklari xonlar, sultonlar va badavlat shaxslar tomonidan
berilgan tortiqlar asosida hosil bo‘lgan. Xoja Muhammad Islom ombor va
sandiqlarida saqlanayotgan sarmoya va turli-tuman qimmatbaho matolardan
tashqari, Buxoro, Samarqand, Nasaf, Marv va boshqa viloyatlarda 300 jufti gov
(2500 gektar) yer-suvga ega bo‘lgan. Shuningdek, qo‘l ostida 10 ming qo‘y, 700
ot, 500 tuya, 104 ta hunarmandchilik va savdo do‘konlari, 7 tegirmon, ko‘plab
Do'stlaringiz bilan baham: |