Akbar bahromov shavkat sharipov manzura nabiyeva

1.
Yulduz nima?
2. 
Yulduzlar bir-biridan qanday farq qiladi?
3. 
Nima uchun
 
«Quyosh – eng yaqin yulduz» deyiladi? 
4.
Quyoshning diametri va massasini Yer shariniki bilan 
taqqoslang.
5. 
Nima uchun «Quyosh – Yerdagi hayot man-
bayi» deyiladi?

---

12
SAYYORALAR
Quyosh atrofida sayyoralar, kometalar, 
meteorlar va boshqa osmon jismlari aylanib 
Quyosh sis-
temasini
6-rasm. 
Quyosh sistemasidagi sayyoralar.
Tunlari ba’zida xira «yulduz»ning boshqa yulduz-
lar orasida siljiyotganini, ya’ni sayr qilib yurganini 
payqash mumkin. Bunday osmon jismi aslida yulduz 
emas, balki sayyoradir.

---

13
sayyoralar 
Sayyoralar o‘zidan nur chiqarmaydi. Biz sayyora-
lardan qaytayotgan Quyosh nurlarini ko‘ramiz, xolos.
Merkuriy, Venera, 
Yer, Mars, Yupiter, Saturn, Uran 
va
Neptun
. 
Har bir sayyora o‘z orbitasiga ega. Sayyora orbitasi, 
Sayyoralar katta-kichikligi, Quyoshdan uzoq-yaqin-
ligi bilan bir-biridan farq qiladi. 
Sayyoralarning eng kichigi Merkuriydir. Uning diametri 
Yernikidan deyarli 3 marta kichik. Merkuriy Quyosh atro-
yo‘q. Sirti tosh va qumliklardan iborat. Mayda osmon
jismlarining tushaverishidan sirti o‘nqir-cho‘nqir bo‘lib 
ketgan. Merkuriy sirtida havo va suv yo‘q. Unda 
hayot borligi haqida hech qanday belgi mavjud emas.

---

Venera sayyorasi Yerdan biroz kichik. Quyosh atro-
qoplagan gazlar va bulutlar Quyosh nurlarini yaxshi 
qaytarishi natijasida tunlari bizga u yulduz kabi cha-
raqlab ko‘rinadi. Hatto erta tongda yulduzlar ko‘rinmay 
qolganda ham Venera sayyorasi porlab turadi. 
Shuning uchun qadimda Venera sayyorasini «Zuhro 
yulduzi», «Tong yulduzi» deb atashgan. Arabchada 
«zuhro» so‘zi «tong» degan ma’noni bildiradi. 
Sayyorada vulqonlar otilishidan tog‘lar vujudga kel-
kechasi +20 °C gacha bo‘ladi. Venerada hayot yo‘q.
yuruvchi sayyoralardan biridir. Sayyoramiz Quyosh 
Yerda hayot bor. Faqat bizning sayyoramizdagina 
hayot uchun sharoit mavjud.
-
lari aylanib yuradi.
tabiiy yo‘ldosh
Sayyoralardan Merkuriy va Veneraning tabiiy yo‘l-
doshlari yo‘q. Boshqa barcha sayyoralarning tabiiy 

---

yo‘ldoshi mavjud. Yerning bitta tabiiy yo‘ldoshi bor. 
Bu –