Академияси ҳУҚУҚбузарликлар профилактикаси мутахассислиги

 

---

44 
44 
2.2-§.. Ўрта Осиёда Собиқ Иттифоқ хукмронлиги даврида 
ҳуқуқбузарликлар профилактикаси ҳақидаги таьлимотлар . 
Ўзбекистонда яшаб ижод этган маърифатпарвар мутафаккирлар, 
жадидчилик намояндалари ҳамда мустақилликка қадар ижод қилган ва 
ҳуқуқбузарликлар профилактикаси соҳасида илмий асарлар яратган ўзбек 
олимларининг таълимотлари билан белгиланади. 
Халқимизнинг асл табиатида мавжуд бўлган ана шундай илмий-
маънавий салоҳият ва фазилатлар ҳақида гапирар эканмиз, «Оққан дарё 
оқаверади», деган нақл беихтиёр ёдимизга тушади. Чиндан ҳам, 
тарихимизнинг қайси даврини олмайлик, юртимизда илму маърифат ва 
юксак маънавиятга интилиш ҳеч қачон тўхтамаганини, халқимиз даҳосининг 
ўлмас тимсоли сифатида энг оғир ва мураккаб даврларда ҳам яққол намоён 
бўлиб келганини кўришимиз мумкин. 
Жадидчилик ҳаракати етакчиларидан бири, 1875–1919 йилларда яшаб, 
ижод қилган драматург, публицист Маҳмудхўжа Беҳбудийнинг асарларида 
нафақат жадидчилик, маърифатпарварлик ғоялари, балки жамиятдаги салбий 
иллатлар, жумладан жиноятчилик ва уни келтириб чиқарувчи сабабларни 
қоралашга қаратилган фикр ва қарашларни кузатиш мумкин. Унинг машҳур 
«Падаркуш» драмасида ўқимаган, жоҳил ва нодон фарзанднинг ўз отасини 
ўлдиргани қаламга олиниб, унда инсоннинг таълим ва тарбия олмаганлиги 
охир-оқибат, албатта, фожиага, жиноятга олиб келиши ёритиб берилган. Шу 
сабабли, ҳар бир ота-она асар қаҳрамонидек, фожианинг қурбони бўлмаслиги 
учун фарзандларига таълим ва тарбия бериб бориши лозимлигини уқтиради 
ҳамда оддий халқнинг болаларини ўқитиш учун бир нечта янги усул 
мактабларини очади. 
Бехбудий узи эътиқод куйган олий мақсадга эришишнинг бирдан бир 
йули илм-маърифат тарқатиш, ёшлар тарбияси ҳакида узлуксиз ғамхурлик 
килиш, шу билан бирга, миллий мустакиллик учун тинмай кураш олиб 
бориш деб билди, миллатлар ўртасида дўстлик, тотувлик бўлиши зарурлиги 
хусусида фикр билдирди. 

---

45 
45 
2020 йилда Президентимиз Ш.М.Мирзиёев ташаббуси билан 
халқимиз тарихининг мураккаб дамларида, маърифат машъалини баланд 
кўтариб чиққан аллома ва адиб