Ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti fizika-matematika fakulteti


 Yer sayyorasining ichki tuzilishi va atmosferasi



Download 1,79 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/31
Sana13.05.2020
Hajmi1,79 Mb.
#51111
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   31
Bog'liq
Kdirbaeva G. Yerning tuzilishi

1. Yer sayyorasining ichki tuzilishi va atmosferasi 

Yer  –  yer  guruhidagi  sayyoralarning  eng  kattasi  bo‘lib,  tartibi  bo‘yicha 

Quyoshdan uchinchi o‘rinda turadi  

Yerning  kosmik  apparatlardan  turib  olingan    bir  qator  fotosuratlari  Yer 

sharining  uchta  asosiy  qobig‘ini:  atmosfera  va  uning  bulutlarini,  gidrosferani  va 

litosferani  tabiiy  qoplamalari  bilan  birga  ko‘rishga  imkon  beradi.  Bu  qobiqlarga 

tegishli  moddaning  uch  gazsimon,  suyuq  va  qattiq  agregat  holatiga  bir  Yerda 

istiqomat  qiluvchilar  ko‘nikib  qolganmiz.  Quyosh  sistemasidagi  ko‘pchilik 

sayyoralar  atmosferaga  ega.  Qattiq  qobiq  esa  Yer  gruppasidagi  sayyoralar, 

sayyoralarning yo‘ldoshlari va  asteroidlar uchun harakterlidir. Yerning gidrosferasi 

ham Quyosh sistemasidagi noyob hodisa bo‘lib, bizga tanish bo‘lgan sayyoralardan 

birontasi bunday gidrosferaga emas. Chunki suvning suyuq holatda bo‘lishi uchun 

ma’lum  sharoitdagi  harorat  va  bosim  kerak  bo‘ladi.  Koinotda    suv  juda  keng 

tarqalgan ximiyaviy  birikma hisoblanadi, lekin boshqa osmon jismlarda biz suvni 




21 

 

asosan  qattiq  holatda,  Yerda  esa  bizga  tanish  bo‘lgan  qor,  qirov  va  muz  shaklida 



uchratamiz. Litosferada sodir bo‘layotgan jarayonlar uni  tashkil  etgan  moddaning 

ximiyaviy  tarkibi  milliardlab  yillar    davomida  yuz  berib  kelgan  o‘zgarishlarning 

izlarini  saqlab  kelmoqda.  Moddalarning  erishi  va  tarkibini  bo‘linishi  radioaktiv 

elementlarning  parchalanishi  tufayli  ajraladigan  energiya  hisobiga  yuz  bergan. 

Natijada yengil birikmalar, asosan silikatlar, ustki qatlamda, ya’ni qobiqda, nisbatan 

og‘ir birikmalar markaziy qismda – yadroda  qolgan. 

Yer qobig‘i unchalik kalin emas. 10 km dan 80 kmgacha. Yadroning radiusi, 

sayyoraning  radiusidan  ikki  marta  kichik  bo‘lib  yadro  bilan  qobiq  oraligida, 

qobiqdagiga  qaraganda  ancha  ich  moddadan  tashkil  topgan  oralikq  qatlam  Yer 

mantiyasi  yotadi.  Kosmik  apparatlar  yordamida  bajarilgan  tekshirishlar  natijalari, 

Oyning  va  Yer  gruppasiga  kiradigan  sayyoralarning  ichki  tuzilishi,  umuman 

olganda, Yerning ichki tuzilishiga o‘xshashligini ko‘rsatdi. 




Download 1,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   31




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish