A’jiniyaz do’retiwshiliginde turaqli so’z dizbeklerinin’ qollaniliwi

Frazeologiyalıq ótlesiwler.

Frazeologiyalıq ótlesiwler- bul frazeologiyalıq sóz dizbekleriniń ishindegi ayrıqsha bir toparın quraydı. Olar hesh qanday bóleklerge bóliwge bolmaytuǵın, quramındaǵı komponentleri óziniń tiykarǵı leksikalıq mánisin derlik joǵaltıp jibergen sóz dizbekleri. Sonlıqtan da, frazeologiyalıq sóz dizbegi ańlatatuǵın máni jeke komponentleriniń mánisine hesh qanday qatnas jasamaydı, olardıń jeke mánilerinen hesh qanday ǵárezli emes. Al,kerisinshe frazeologiyalıq ótlesiwler ekinshi bir ótkir hám pútkilley awısıp ketken pútin mánige iye. Shayır dóretpelerinen mısallar keltiremiz:

Ómirinshe jarımay pulǵa,

Isi baspay bárhá ońǵa,

Sorı qaynaǵan sorlı qulǵa,

Jaynap-jasnar zaman kerek.¹

Xalayıqqa kóz salmasa,

Aǵayindi tanımasa,

Balań tilińdi almasa,

Ishiń janǵan otqa megzer.²

Qasqaldaqqa bir aǵarı may pitse,

Ǵańqıldasıp qonar kólin tanımas,

Patshanıń dáwleti tayayın dese,