Кенг қўлланиладиган қўшимча моддалар
Бисфенол-А:
Озиқ-овқат, парфюмерия, идиш-товоқ ва кир
ювиш моддалари саноатида бузилишнинг олдини оладиган қўшим-
ча модда сифатида аралаштирилади. Aстроген гормони каби таъ-
сирга эга бўлган бисфенол-А қўшилган махсулотлар, танада астро-
ген таркибининг ортишига сабаб бўлади. Бу ҳолат трамбосит
ишлаб чиқаришнинг камайишига ва қон ишлаб чиқаришнинг бузи-
лишига, аёлларда ҳам эркакларда ҳам эндрометриоз пайдо бўлиши-
га сабаб бўлади. (
“Эндрометриозис”
бўлимига қаранг.) Айни пай-
тда астроген ортикчалиги хотин вужудида андроген гормонининг
купайишига олиб келса, эркак вужудида андроген гормонининг
озайишига олиб келади.
23
Бу хотиннинг эркаклашувига, эркакнинг хотинлашишига сабаб
бўлади.
Нитрат-селитралари
Қайта ишланган гўшт махсулотларига энг кўп аралаштириладиган
қўшимча моддалардан. Бу икки модда маҳсулот(емак)ни бузилишдан
сақловчи, унгa ранг берувчи ва унинг лаззатини орттируви сифатида
қўлланилади.
Натрий селитраси
(Е-250):
Барча қайта ишланган гўшт маҳсулот-
лари (сосиска, колбаса, салaми, бостирма) қўшимча моддалар билан
тайёрланади. Гўшт маҳсулотлари билан вужудга кирган Натрий
селитраси саратон (рак) келтириб чиқарувчи нитросемин моддасини
ишлаб чиқаради. Нитросеминлар тўқималарга зарар беради, мутация
ва саратонга (ракка) сабаб бўлади (чамбар ичак саратони, жигар сара-
тони, ошқозон ости бези раки, мия раки, лейкемия ва
бошқалар).Натрий селитраси маҳсулотларини истеъмол қилиш бош
айланиши, оғриши, нафас олишда қийналиш, қон ишлаб чиқариш-
нинг бузилишига ҳам сабаб бўлиши мумкин.
Натрий сульфити
(Е221):
Озуқа моддаларида ва дориларда ранг
ва қуруқликни сақловчи, бузилишни олдини олувчи, оқартирувчи
сифатида қўлланилади ва кўп қўлланиладиган сульфитловчи
ҳисобланади.
Ферментли ичимликларда, аксарият ресторанларнинг салат барла-
рида, пиво ва шароб каби спиртли ичимликларда мавжуд.
Кондитер маҳсулотлари, пишлоқлар, сақичлар, музқаймоқ, апел-
синли ичимликлар, бутун тайёр ичимликлар, мева шарбатлари, қури-
тилган узум, ўрик, анжир, кекс ва бисквит каби пиширилган маҳсу-
лотлар, чойлар, таъм берувчи, тайёр денгиз махсулотлари, мураббо,
желелар, консерва ва қуритилган кўкатлар, музлатилган картошка-
лар, тайёр шўрва, колбаса, сосиска, қуритилган гўшт ва балиқ махсу-
лотларида қўлланилади.
Туркиядаги Памуққалъа университети тиббиёт факультети ўз
изланишларида натрий сульфитнинг истеъмоли ўрганиш қобилияти
ва хотиранинг бузилишига, мия функцияларининг бузилишига сабаб
бўлиб, бу жиддий касалликларга олиб келиши аниқланган.
Сульфитлар кўкракда сиқилиш, қоринда чангаклар, қичишма, ич
кетиши, қон босимининг тушиши, мияда қизиш, ҳолсизлик пайдо
бўлишига ва қон босимининг кўтарилишига сабаб бўлади.
Бундан ташқари, сульфитлар астма билан оғриганларда астма
24
хуружларини кучайтириши мумкин.
Натрий селитраси
Do'stlaringiz bilan baham: |