Ахборот-коммуникация технологиялари XXI асрнинг глобаллашуви жараёнларига манфаат келтирувчи барча соҳалар каби жисмоний тарбия ва спорт фаолиятига ҳам кенг миқёсда чуқур сингиб бормокда

IV БОБ. ЖИСМОНИЙ ТАРБИЯ ВА СПОРТ СОҲАСИДАГИ
ТАЛАБАЛАРДА МОБИЛ ИЛОВАЛАР АСОСИДА ЎҚИТУВЧИНИ1Н
КАСБИЙ КОМПЕТЕНТЛИГИНИ ШАКЛЛАНТИРИШ УСУЛЛАРИ
Жаҳонда, шунингдек Узбекистонда замонавий техник воситалар ня инновацион технологияларнинг глобал ривожланиши таълим-тарбни жараёнларини узлуксиз равишда такомиллаштириш, педагогик технология ни маҳоратни ўқувчи ёшларда шакллантириш ва шу асосда ўқитувчн устозларнинг талаб даражасидаги компетентлигини баланд (юқорш кўтаришни тақозо этмокда. Бу жараёнларда жисмоний тарбия ва cnopi бўйича кадрлар тайёрлашнинг ўзига хос хусусиятлари ҳамда устуворлш н муҳим аҳамиятга эта.

1. 
   Мобил иловалар - инновацион технологиялар ва педагогик махорш
   асоси
   

Республикада замонавий техник воситалар ва инновацион технологиялардан мақсадли фойдаланмаётган бирон соҳа йўқ деса муболаг» бўлмайди.
Компьютер-интернет тизимида ахборот-коммуникацион
технологияларнинг ўрни ва моҳиятини инкор этиб бўлмайди. Уларниш таркибида таълимни электрон китоблар, мбил иловалар (ахборот, лойихи) билан таъминлаш ва ўкув жараёнларини ташкил этиш, уларнинг мақсад ни вазифалари ҳамда тузилмаларини ўқувчи ёшлар, айниқса бўлажин мутахассисларга (талабалар) ўргатиш ўқитувчи-педагоглардан капп салоҳият, юқори касбий малакаларни талаб этмокда. Бунда жисмоний тарбии ўқитувчилари ва спорт турлари бўйича мураббийларга инновацион технологияларни тўла ўзлаштириш ва амалий фаолиятларида мобип иловалардан самарали фойдаланиш вазифалари юклатилмокда.
УзР Президентининг “Республикада ахборот технологиялари соҳасинп ривожлантириш учун шарт-шароитларни тубдан яхшилаш чора-тадбирларн тўғрисида”ги Фармонида (30 июнь 2017 й.) эътироф этилганидек “Ахборот коммуникация технологияларини давлат бошқаруви ва давлат хизматлари кўрсатишнинг барча сохаларига жорий этиш бўйича босқичма-босқич ўтказилаётган ислохотлар ахборот хизматларини илгари суриш, “электрон хукумат” тизимини ривожлантириш ва амалга ошириш, халқ билан мулоқо! қилиш ва аҳолининг кундалик муаммоларини жойларда ўз вақтида хал қилишнинг самарали механизмларини ярагиш имконини берди”. Табиийкп, бу амалий фаолиятлар республикадаги кўпчилик ўқун муассасалари,шунингдек жисмоний тарбия ва спорт соҳасидаги таълим муассасаларида ҳам амалга оширилмокда.
Республика Президента Ш.Мирзиёев таълим сохасини ислох килиш, ... олий таълимнинг бакалавр йўналишига қабул бўйича тест синовларини такомиллаштириш масалаларига багишланган йигилишда “Олий таълим муассасаларида ўқув жараёнини такомиллаштириш, ёшларга замонавий талаблар асосида таълим бериш бугунги куннинг асосий масалаларидан биридир”,-деб алоҳида таъкидлади.
Бу улуғвор вазифа мазмунида компьютер-интернет тизимидаги техник воситалар ва ахборот технологияларидан, хусусан мобил иловалардан фойдаланиш устувор педагогик технологиялар ва педагогик маҳоратлар кўзда тутилганлиги мантиқ жиҳатдан юксак масъулият ҳисобланади.
Мобил телефонлар аҳолининг, айниқса ўқувчи ёшлар, раҳбар ва хизматчи ходимларнинг кундалик ўқув-иш фаолиятларида нафақат алоқа муносабатлари воситаси, балки иловалар (зарур мавзу мазмунлари, қисмлари - ўқувчилар, хизмат ва иш фаолиятидаги асосий тадбирлар мазмуни - раҳбар ва хизматчи ходимлар) йиғиш, узатиш ва дарслар (иш фаолияти) жараёнида (ёдда сақлаш, қўллаш, тест саволларига жавоб бериш ва ҳ.к.) фойдаланишда қўлланилмоқда.
Янги мобил тузилмаларида смартфон ва планшетлар ўз даврининг илғор ахборот ресурсларидан олға босиб ўтиб, иловалар, софт сервис, инфраструктураларни ташкил этиб, ҳаётий эҳтиёжларда қўлланмокда. Бу эса мобил орқали ўқиш ва ўқитиш жараёнларини амалга оширишда хизмат қилмокда.
Турли-туман мобил технологиялари, биринчи навбатда, ўқитиш методология негизида ўқувчи ёшларни бу соҳага сафарбар этиш, яъни уларни жалб этишга (мобильности учащихся) қаратилади. Бунда портатив тузилма (чўнтак компьютер- интернет)лар ёрдамида амалга оширилади. Яъни смартфонлар, МРЗ-плеерлар, PDA, eReader, ноутбук ва бошқа аклли тузилмалар (электрон техникалар) кабилардан фойдаланади. Бора-бора (борган сайин) бу диапазонлар кенгайиб, рақамли диктофонлар, электрон китоблар, луғатлар, шунингдек ўқувчиларнинг интеллектуал салоҳият технологияларини, тафаккур доираларини янада тўлдирувчи, бойитувчи ёрдамчи воситаларга айланади. Бу имкониятлар ўқувчиларнинг оғзаки (сўз) нутқларидан аудио ва видеоматериаллар, ахборотларни излаш, ҳисобларни бажариш, турли ўйинлар (спорт машқлари, мусобақалар) ва бошқа кўп жараёнларни кўриш, видеотасвирга олиш (иловалар мақсадида) тажрибаларини шакллантириши ва такомиллашувида хизмат қилади (фойдаланилади). Ижтимоий-маданий турмушнинг янгиланиб бориши, ўқувчи ёшларнинг замонавий таълим жараёнларини компьютер- интернет, мобил телефонлар орқали ахборот йигиш ва узатиш билан ўзлаштиришда илова технологиялари муҳим аҳамият касб этмокда. Бу методологик- педагогик технология ва педагогик маҳоратлар жисмоний тарбия таълимига ҳам чуқур сингиб бормокда. Бу жараёнларни мобил телефонлари орқали иловалар йигиш (смартфон, МРЗ-плеер, планшет ва х.к.) ва жисмоний тарбия дарслари, спорт машгулотлари, спорт мусобақалари, уй шароитидаги машқ- ўйинлар (эрталабки чигал ёзиш машқлари) ва бошқа тадбирларда улардан самарали фойдаланишда кўриш мумкин (чизма).
Мобил-иловалар йиғиш ва фойдаланиш технологиялари.

Мобил телефонда видеотасвир ва овоз ёзиб олиш.	Мобил-иловалардан педагогии гехнологияларда фойдаланиш- нинг йўналишлари.
Умумривожлантирувчи гимнастика, согломлаштириш машқ-ўйинлар.	Жисмоний тарбия дарслари ва спорт машгулотлари да ўқитувчи- мураббийнинг иловалардан мав- зулар асосида қўллаши.
Жисмоний тарбия ва спорт соҳа- сидаги маъруза, суҳбат, вазифа- лар мазмуни, тезислар матни. Спорт турлари (футбол, кураш, бокс ва ҳ.к.) қисмлари (элемент- лар), техник-тактик амаллар тасвири.	Уқувчи-талаба ёшларнинг даре ва спорт машғулотларида ўзлари тўпла ган иловаларни намойиш этишлари. Масофали мулоқотларда ўқитувчи на ўқувчиларнинг мобил телефон ориали боғланиши, вазифа-топшириқлар ижроси ҳақида ахборотлар бериш.
Уиув муассасаси, туман-шаҳар, вилоят, республика ва халқаро спорт мусобақалари ҳақида ахборотлар, маълумотлар, видеотасвирлар.	Мобил иловаларни шахсий мобил телефонларида бўш вақтларда кўриш, тахдил этиш.
Табиат манзараларига саёҳатлар, таассуротлар, видеотасвирлар.	Мобил ориали ёшлар ўзаро мулоқотлар, вазифа ва топши- риилар ижроси бўйича маслаҳат, таклиф бериш, янги ахборотлар билан фикр апмашиш.
Дарслар, спорт машгулотлари, маҳалла спорт тадбирлари ва оиладаги спорт машқ-ўйинлари- дан намунали видеотасвирлар.	Мобил иловалардан намуналарни компьютер сайтларига кўчириш, оила аъзолари ва тенгдошлар билан кўриш, таҳлил этиш.
Биринчи тиббий ёрдам кўрсатиш амалларининг ифодали тасвирлари.	Туризм (пиёда юриш, сайр, тари- хий шаҳарларга томоша) бўйича мобил тасвирларни кўриш, илова сифатида фойдаланиш.
Ўзини-ўзи назорат қилиш, функционал ўзгаришларни ўлчаш, кузатишдаги амаллар тасвири.	Жисмоний тарбия назарияси ва услубияти, спорт фанлари, даво- лаш жисмоний маданияти соха- лари бўйича кичик матнлар (тезислар) нўчириб олиш, уларни мутолаа қилиш.