Ахборот хавфсизлиги, ахборот хуружи, ахборот ва ғайриахборот

Ахборот хизмати ходимлари ташкилот сайтини турли хил компьютер хужумларининг энг кенг тарқалган турлари

• SYN Floods – ахборот канали SYN пакетлар билан тўлдирилади, яъни TSPIP протокол келган С-SYN пакетга С-SYNСACK пакет билан жавоб бериб, сессияни SYN RECEIVED ҳолатга ўтказиб, уни навбатга қўяди. Агарда белгиланган вақтда мижоздан S-AСK келмаса, уланиш навбатдан чиқариб ташланади. Кириш уланишлар навбати тўлиб, тизим яна SYN пакетларни қабул қилса, улар эътибордан четда қолади. Ахборот каналини SYN пакетлар билан чўктиришдан мақсад сервер навбатини тўлдиришдан иборат. Навбат тўлгач, сервер фойдаланувчилар сўровларига жавоб бермай қўяди. Бу ҳужумда хакер ҳар бир ярим дақиқада серверга 30-40 та пакет жўнатади.
• -Virus. Бир марта тизимга киритилган дастур ўзининг нусхаларини яратиш хусусиятига, ушбу нусхалар ҳам бирламчи вируснинг ўзи каби хусусият ва имкониятларга эга бўлади. Вируслар тизимдаги маълумотларни бузиш, ўзгартириш ёки йўқ қилиш имкониятига эга. Агар компьютер интернет тизимига уланган бўлса, фойдаланувчи бирор бир зарарланган маълумот ёки дастурни тортиб олиш ва кейинчалик уни ўз шахсий компьютерига жойлаштириш; электрон почта орқали зарарланган дастурни олиб, очиб ўқиш; вирус мавжуд бўлган www-саҳифани кўриш пайтида ёки кимдир сизнинг маълумот тўплагичингизга (флешка, хард-диск) вирусни киритиши туфайли “юқтириши” мумкин.
• -Trojan horse. Қадимги юнон афсоналарига кўра, Трояни қамал қилган ахей аскарлари улкан ёғоч от ясаб, ичига беркиниб олишади. Трояликлар эса душман шумлигидан бехабар холда ёғоч отни шаҳарга олиб киришади. Ярим кечаси от ичидаги аскарлар ташкарига чиқиб, қўриқчиларни ўлдиришади ва ўз аскарлари учун дарвозани очиб беришади. Шундан кейин “троя оти” деган атама пайдо бўлган ва у душманни махв этиш мақсадида унга совға беришни англатади.

Бугунги кунда аксарият юридик шахслар ўз ҳудудларида интернетга уланишнинг энг қулай тури Wi-Fi-тармоқдан фойдаланадилар. Wi-Fi-тармоқларда мураккаб алгоритмик математик моделлари аутентификацияси, маълумотларни шифрлаш, уларни тўлақонли узатишни назорат қилиш яхши йўлга қўйилган бўлиб, фойдаланувчилар ўз маълумотларининг ўғирланишидан хавотир олмасалар ҳам бўларди. Аммо симсиз тармоқ созланишига жиддий эътибор берилмаса, ҳуқуқбузарга қуйидаги имкониятлар эшиги очилади:

• локал тармоққа кириш (файллар, ҳужжатлар ва ҳоказо);
• траффикни ўғирлаш (интернет);
• тармоқ орқали узатиладиган ахборотни бузиш;
• қалбаки кириш нуқтасини ўрнатиш;
• сизнинг тармоғингиз номидан хабарларни ноқонуний жўнатиш.