Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Ko’kat o’g’itlar va uning tarkibidagi oziq moddalar miqdori, % (B. A. Yagodin, 1989; X. X. Zokirov, 1998)

O’g’it	N	^P2^O5	^K2^0	CaO	Ko’k massa, s/ga	Azot, kg/ga
Go’ng	0,50	0,24	0,55	0,70
Lyupin	0,45	0,10	0,17	0,47
Qashqar beda	0,77	0,05	0,19	0,97
Nuxat	0,50	0.15	0,50	0,30	130-250	75-130
Shablor	0,50	0,14	0,50	0,40	180-350	70-140

Ko’kat o’g’it sifatida yetishtiriladigan ekinlardan 350-400 s/ga ko’k poya olinganda, ular tarkibidagi 150-200 kg azot 35-40 t go’ngga ekvivalent bo’ladi.

Ko’kat o’g’itlar tuproqning fizikaviy xossalarini yaxshilaydi. Tuproqdagi 0,25 mm dan katta bo’lgan agregatlar miqdori o’tloqi botqoq tuproqlarda 3-7, og’ir mexanikaviy tarkibli tuproqlarda 4-9 % ga ortadi. Haydalma qatlaMgagi tuproq zichligi 0,05-0,1 g/sm ga kamayadi. Ular ta’sirida tuproqning o’simlik ildiz tizimi tarqaladigan qatlamidagi harorat 2-4°C ga oshadi, mikroorganizmlar soni ko’payadi va faolligi 45- 50 kun davomida maksimal darajada saqlanadi.

Mustaqil hamda oraliq ekin sifatida ekiladigan ko’kat o’g’itlar farqlanadi.

Foydalanish usuliga ko’ra kukat o’g’itlarni 3 guruhga bo’lish mumkin:a) yer usti va ildiz qismi joyida haydab yuboriladigan; b) ko’k poyasi chorva uchun uriladigan, ildiz va angiz qoldiqlari tuproqqa aralashtiriladigan; v) yer ustki qismi yuvib, boshqa paykalga sochiladigan.

Ko’kat o’g’itlar odatda sentyabr-oktyabr oylarida ekiladi, kelasi yil bahorda chorva mollari uchun 400-500 s gacha ko’k massa olinadi va qoladigan ildiz hamda angiz qoldiqlari tuproqda qo’shib haydab yuboriladi. Tuproqda tegishlicha ishlov berilgandan keyin sabzavot yoki texnikaviy ekinlar ekiladi. Ko’kat o’g’itlar xisobiga qumoq tuproqli yerlarda sulidan 4,0-7,7, paxtalan 3-4 s/ga atrofida qo’shimcha hosil olish mumkin.