Agronomiya va biotexnologiya fakulteti

Mineral o’g’itlarning ta’siri (M.P.Petuxov ma’lumoti)

Ekin turi	1 ga uchun qo’llanilgan, kg			1ga hisobiga olingan qo’shimcha hosil
	N	P2O5	K2O
Donli ekinlar (don)	30-45	40-50	40-50	5-8
G’o’za	80-120	80-120	-	6-10
Kartoshka	40-60	40-60	40-60	35-60
qand lavlagi	60-75	65-75	60-75	40-70
Beda (xashaki)	-	50-90	50-90	20-25

Ma’lumki, qishloq xo’jalik ekinlarining ko’pchiligi azotga juda talabchan bo’ladi. Ilmiy tadqiqotlarni ko’rsatishicha, ishlatilgan 1 kg azot hisobiga xar bir gektardan qo’shimcha 4,5 dan 8 kg gacha, 1 kg P₂O₅ hisobiga 4 dan 7,3 kg va 1 kg K₂O hisobiga esa 2,2 dan 3,7 gacha bug’doy doni yetishtirish mumkin ekan. Lekin azotli, fosforli va kaliyli o’g’itlarni birgalikda qo’llaganda ulardan olinadigan samaradorlik ancha yuqori bo’ladi. Mineral o’g’itlar to’g’ri ishlatilganda ekinlar hosili oshibgina qolmay, balki yuqori iqtisodiy samara ham beradi. Birinchi yilning o’zida o’g’itlarni qo’llashga ketgan barcha sarf-harajatlar qoplanadi va ancha yuqori iqtisodiy foyda olinadi.

Keyingi vaqtlarda MDHga kiruvchi Respublikalarda mineral o’g’itlar ishlab chiqarish 30-32 mln. tonnani (tarkibidagi oziq moddalarni 100 foizga hisoblaganda), o’simliklarni kimyoviy himoya qilish vositalari esa 440-480 ming tonnani tashkil etib, qishloq xo’jalik ekinlar hosildorligini ortishiga ijobiy ta’sir ko’rsatilmoqda. Shu bilan birgalikda, qishloq xo’jaligida 1,5 mlrd. tonnaga yaqin organik o’g’itlar ham ishlatilmoqda.

Keyingi 10-15 yil ichida O’zbekistonda mineral o’g’itlardan foydalanish (tarkibidagi oziq modda 100 foiz hisobida) -728,0 dan to 1407,0 ming tonnaga yetib, boshqa ximiyalashtirish vositalaridan foydalanish xajmi ham ancha ortdi:

25. 
    jadval