Agrokimyo va tuproqshunoslik

Uglerod 
saqlovchi 
birikmalarning 
o‘zgarishi. 
Ma’lum 
gruppa 
mikroorganizmlar qator moddalarning o‘zgarishida ishtirok etadi. Jumladan, uglevod 
yoki oqsillarning parchalanishida turli bakteriyalar, zamburuђlar va aktinomitsetlar 
ishtirok etadi. Shuning uchun ham uglevod va oqsil saqlovchi birikmalarning 
o‘zgarishi faqat muayyan mikroorganizmlar gruppasi bilan boђliq emas. O‘simlik va 
hayvonot olami qoldiqlari tarkibida doim mono-, di- va polisaxarid (kletchatka, 
sellyuloza) shaklidagi uglevodlar mavjud. Bu mono va disaxaridlar ko‘pchilik 
mikroorganizmlar 
(bakteriyalar, 
zamburuђlar, 
aktinomitsetlar) 
tomonidan 
o‘zlashtiriladi. Anaerob sharoitda Clostridium Pasterianum bakteriyalari ta’sirida 
uglevodlarning bijђishi natijasida moy kislotasi, karbonat angidridi va vodorod hosil 
bo‘ladi: 
С
6
Н
12
О
6
→СН
3 
СН
2
СН
2
СООН + 2СО
2 
+2Н
2 
+ 18 ккал 

---

119 
Sellyuloza bakteriyalar, zamburuђlar va aktinomitsetlarning alohida gruppalari 
ta’sirida tez parchalanadi. Bunda dastlab glyukozaga qadarli fermentativ gidroliz va 
so‘ngra oksikislotalar ta’sirida glyukoza quyidagi sxema asosida karbonat angidridi 
va suvga qadarli oksidlanadi: 
С
6
Н
10
О
5
 + Н
2
О→
n
 С
6
Н
12
О
6
; 
С
6
Н
12
О
6