Agrokimyo va tuproqshunoslik

3-rasm Tahlil uchun o‘rtacha tuproq namunasini olish. 
Tuproqni tahlilga tayyorlash. 
Tuproqning tarkibiy qismi va xossalari, xususiyatlarini aniqlash uchun u tahlil 
qilinadi. 
Tuproqni tahlil qilish uchun daladan laboratoriyaga olib kelingan va quritilgan 
namunaning hammasi laboratoriya stolida toza qog‘oz ustida yupqa, bir tekis yoyib 
quritiladi. So‘ng undagi yirik kesakchalar qo‘l barmoqlari bilan asta-sekin 
maydalanadi. Shundan keyin namunadan 500-1000 g tuproq tahlil uchun tortib 
olinadi. Tahlil uchun olingan tuproq laboratoriya stoli ustiga yoyilib, undagi tosh, 
ildiz va boshqa yirik mexanik qo‘shilmalar terib olinadi. Shundan so‘ng tahlil uchun 
olingan 
tuproq 
qog‘oz 
ustida 
yaxshilab 
aralashtiriladi. 
Keyin 
bir 
tekis 
yupqa 
qilib 
yoyiladi, 
u 
bir 
nechakatakchalarga 
(3-rasmda 
ko‘rsatilgandek 
bo‘lakchalarga) bo‘linadi.
3-rasm O‘rtacha analitik namuna olish. 

---

239 
Katakchalarning har biridan oz-ozdan tuproq olinib, ularning umumiy 
massasini 300 g dan 600 g gacha yetkaziladi. Shu tartibda tayyorlangan tuproqdan 
har bir tahlil uchun yana o‘rtacha namuna olinib, maxsus elaklardan o‘tkaziladi. 
Misol uchun tuproqning tarkibidagi chirindi (o‘simlik, hayvon qoldiqlaridan 
tashkil topgan organik) moddalarni aniqlash uchun 0,25 mm li, mexanik (tabiiy katta-
kichik kesakchalarni) tahlil qilish uchun 1 mm li elakdan o‘tkazilgan tuproq 
namunalari shisha idishlarga solinib, og‘zi mahkam bekitilgan holda saqlanadi. 
Bunday idishlarda saqlangan tuproqning tarkibi va xususiyatlari uzoq vaqtgacha 
o‘zgarmaydi. 
Namunadan o‘simlik ildizchalari, yirik mexanik zarralar va boshqa 
aralashmalar ajratib olinadi. Ajratib olingan aralashmalar namuna uchun olingan 
tuproq massasiga nisbatan foizlarda tenglama ifoda Bilan aniqlanadi: