Agrokimyo va tuproqshunoslik

1-rasm. Tuproq zichligining ђo‘za ildizi rivojlanishiga ta’siri. 
Natijada paxta hosili zichlik 1,4-1,5 g/sm3 bo‘lgan sharoitda normal zichlikka 
(1,2 g/sm3 ) nisbatan 30-34 foiz kam bo‘lgan (A.Zokirov, S.Sulaymanov). Mexanik 
tarkibi turlicha bo‘lgan tuproqlarning haydalma qatlami zichligini baholash shkalasi 
24-jadvalda berilgan. 
Qumoq va soz tuproqlar zichlik darajasining baholanishi.
(N.A.Kachinskiy)
Zichlik, 
g/sm3 
Baholash
Zichlik, 
g/sm3 
Baholash
<1,0 
Qo‘zilab 
turuvchi yoki 
organik 
moddalarga 
boy tuproq 
1,3-1,4 
Kuchli zichlangan 
haydalma tuproq 
1,0-1,0 
Yangi 
haydalgan 
tuproq 
1,4-1,6 
Haydalma ostki katlam 
uchun (qora tuproqdan 
tashkari) xarakterli 
ko‘rsatkich 
1,2-1,3 
Zichlangan 
haydalma 
tuproq 
1,6-1,8 
Kuchli zichlangan 
illyuvial gorizont uchun 
kursatkich. 

---

155 
Tuproq zichligiga doir materiallar tuproqning umumiy ђovakligini hisoblab 
chiqarishda, shuningdek tuproqda gumus, azot va boshqa elementlarning hamda nam 
zahirasini (gektariga kg yoki tonna hisobida) aniqlashda foydalaniladi. 
Talabaning bilimini sinash uchun savollar 
1. Tuproqning zichligi va qattiq qismining zichligi va ularning agronomik 
ahamiyatini ta’riflang. 
2. Tuproqning zichligi nimalarga bog‘liq? 
 
20-MAVZU. TUPROQNING SUV HOSSALARI. TUPROQNING HAVO VA 
ISSIQLIK XOSSALARI. 
РЕЖА:
1.Tuproqning nam sig‘imi va uning turlari. 
2. Tuproqning suv o‘tkazuvchanligi. 
3. Tuproqning suv ko‘tarish qobiliyati. 
4. O‘simliklar o‘zlashtira oladigan tuproq namligi.