Agrobiocenoz diyqanshiliqta ju'zege keletug'in biocenoz

A’meliy jumis №7.

Mineral to`ginlerdi topiraqqa saliw normasin aniqlaw usillari

            Awil xojaliq eginlerinen joqari ha`m sapali zu`ra`a`t aliw ushin o`simlikte barliq aziqliq zatlar boliwi zaru`r. Aziqliq zatlar topiraq quraminda organikaliq ha`m mineral birikpeler tu`rinde boladi. Usi organikaliq ha`m mineral birikpelerdin` idirawi ha`m mineralizatsiyalaniwi na`tiyjesinde olar o`simlikler o`zlestiretug`in jag`dayg`a aylanadi. Azotti — o`simlikler ammoniy (NH4) kationi, azot anioni yamasa azotli kislota (NO), fosfordi – fosfatlar, ku`kirtti —  sulfatlar tu`rinde o`zlestiredi. Kaliy, kaltsiy, magniy, kremniy o`simlik tamirina ion formasinda, temir — ion yamasa quramali birikpe, marganets, mis, tsink — kationlar, molibden ha`m  bor — anionlar (molibdat ha`m borat) turinde topiraqtan o`tedi.

Mineral to`gineler quraminda o`simlik ushin za`ru`r bolg`an aziqliq zatlar ximiyaliq usil menen jaratiladi.

Quramindag`i aziqliq zatlardin` tu`rine qarap mineral to`ginler a`piwayi ha`m quramali to`ginlerge bo`linedi. A`piwayi to`ginler azotli, fosforli, kaliy ha`m  mikroelementlerge bo`linedi. Azotli to`ginler: ammiak selitrasi quraminda 34,5% azot nitrat yamasa ammiak tu`rinde boladi. Suwda jaqsi eriydi, ig`al tartadi. Olardi qurg`aq jerde (binanin` ishinde) saqlaw kerek. Ammoniy sulfati quraminda 21—22% azot boladi. Granulali karbamid (mochevina) quraminda 45—46% azot boladi. Nitrofos – quramali azotli-fosforli to`gin, quraminda 23—24% azot ha`m 14—17% fosfor boladi. Ammiakli suw quraminda 16—20% azot bar.