Аграр тармоқ иқтисодий салоҳиятини оширишда институционал ислоҳотлар ва

 
405 
кўпайган. Бу ўзгаришга ҳисобот йилида режага нисбатан ишлаб чиқарилган 
тайёр маҳсулотлар ҳажмининг 77720 минг сўмга кўпайиши ва тайёр 
маҳсулотларнинг ҳар хил чиқиб кетишини 3 минг сўмга камайиши сотилган 
тайёр маҳсулотлар ҳажмининг ўзгаришига ижобий таъсир кўрсатган. Бошқа 
омиллар эса сотилган тайёр маҳсулот ҳажмининг ўзгаришига салбий таъсир 
кўрсатган. 
Умуман олганда, ҳисобот йилида режага нисбатан ҳақиқатда сотилган 
тайёр маҳсулотлар ҳажмининг 74270 (-360+77720+3-3093) минг сўмга 
кўпайиши ижобий ҳолат ҳисобланади. Шундай бўлсада, “НАМУНА” 
масъулияти чекланган жамияти раҳбарияти таҳлил натижаларига асосланган 
ҳолда сотилган тайёр маҳсулотлар ҳажмини янада кўпайтиришнинг ички 
имкониятларини ўрганган ҳолда тегишли чора-тадбирларни ишлаб чиқиши 
лозим. 
2-жадвал 
“НАМУНА” масъулияти чекланган жамиятда маҳсулот сотиш ҳажмига 
таъсир этувчи омиллар таҳлили 
№ 
Кўрсаткичлар 
Ҳисобот йили 
Ўзгариши 
(+;-) 
Режа 
Ҳақиқатда 
1 
Йил бошига тайёр маҳсулот қолдиғи, минг 
сўм 
5460 
5100 
-360 
2 
Ишлаб чиқарилган тайёр маҳсулот ҳажми, 
минг сўм 
500000 
577720 
+77720 
3 
Тайёр маҳсулотларнинг бошқа сабабларга 
кўра чиқиб кетиши, минг сўм 
62 
59 
-3 
4 
Йил охирига тайёр маҳсулот қолдиғи, минг 
сўм 
6148 
9241 
+3093 
5 
Сотилган тайёр маҳсулот ҳажми, минг сўм 
499250 
573520 
+74270 
Шу жумладан, сотилган тайёр маҳсулот ҳажмининг ўзгаришига омиллар 
таъсири: 
-
тайёр маҳсулотларнинг йил бошидаги қолдиғи ўзгаришининг ҳисобига 
(∆Т
йб
) 
-360 
-
ишлаб чиқарилган тайёр маҳсулот ҳажмининг ўзгариши ҳисобига 
(∆ТК) 
+77720 
-
тайёр маҳсулотларнинг турли сабабларга кўра чиқиб кетишининг 
ҳисобига (∆ТЧ) 
+3 
-
тайёр маҳсулотларнинг йил охирига бўлган қолдиғини ўзгариши 
ҳисобига (∆Т
йо
) 
-3093 
Шунингдек, таҳлилда маҳсулот ишлаб чиқариш ва сотиш ҳажмини 
белгиловчи омилларнинг таъсирини ўрганишга алоҳида эътибор қаратилади. 
Бундай омилларни уч гуруҳга ажратган ҳолда ўрганиш мумкин: 
-
корхонанинг меҳнат ресурслари билан таъминланганлиги ва улардан 
фойдаланиш самарадорлиги; 
-
корхонанинг 
асосий 
ишлаб 
чиқариш 
фондлари 
билан 
таъминланганлиги ва улардан фойдаланиш самарадорлиги; 
-
ишлаб чиқаришнинг моддий ресурслар билан таъминлангани ва 

---